Με την «αναγεννησιακή» BlueCycle, πρωτοποριακό πρόγραμμα γαλάζιας και κυκλικής oικονομίας το οποίο αποβλέπει στην αέναη αξιοποίηση πλαστικών, η Σουζάνα Λασκαρίδη προχωράει σε μία ακόμη καινοτομία: δημιουργεί 100% ανακυκλώσιμα objets d’arts και έπιπλα σε συνεργασία με την αρχιτεκτονική ομάδα The New Raw. Πλαστικά και δίχτυα της θάλασσας μετουσιώνονται σε εξαίσια χρηστικά γλυπτά και υψηλού επιπέδου αντίκειμενα για το σπίτι αποκτώντας μία, τρόπον τινά, πρόσβαση στην αιωνιότητα.
Από τότε που η Σουζάνα Λασκαρίδη δημιούργησε τη BlueCycle με στόχο τη δημιουργία πρώτης ύλης υψηλής ποιότητας, κατάλληλη για επανένταξη στη βιομηχανία, καθώς και την προώθηση μιας ολιστικής προσέγγισης για τα απορρίματα τα οποία καταλήγουν στη θάλασσα, έχει συμβάλλει στη δημιουργία νέου κύκλου ζωής και ο ελληνικός, θαλάσσιος βιότοπος θωρακίζεται.
Επιπλέον, η Σουζάνα Λασκαρίδη δεν παρισδύει για πρώτη φορά σήμερα στο χώρο της τέχνης, μέσω αυτής της νέας συνεργασίας με τους The New Raw, ήτοι τους αρχιτέκτονες Πάνο Σακκά και Φωτεινή Σετάκη. Στα πρώτα της βήματα είχε και εκείνη σπουδάσει καλές τέχνες και ύστερα media arts και communication design στο Λονδίνο. Αργότερα βέβαια συμπλήρωσε τις γνώσεις της με αντικείμενα σπουδής από το «φυσικό» της χώρο, τη ναυτιλία: ειδικεύτηκε στη ναυτιλιακή διεύθυνση και το ναυτιλιακό δίκαιο στο City.
Εργάζεται στη Lavinia Corp και τη Laskaridis shipping από το 2007 ενώ παράλληλα διατελεί μέλος στο Δ.Σ. της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, του οργανισμού Hellenic War Risks και του Defence Club στο Λονδίνο. Το 2016 ίδρυσε την αστική μη κερδοσκοπική πρωτοβουλία Real Time Graduates για νέους απόφοιτους χωρίς εμπειρία στη ναυτιλία αλλάζοντας τον τρόπο διαχείρησης του ανθρώπινου δυναμικού στη βιομηχανία.
Η BlueCycle δημιουργήθηε το 2019, το πρώτο πρόγραμμα στην Ευρώπη με σκοπό την αξιοποίηση απορριμάτων από την ναυτιλία και την αλιεία. Τελεί υπό την αιγίδα του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη, το οποίο ίδρυσαν τα αδέλφια Πάνος και Θανάσης Λασκαρίδης (πατέρας και θείος της αντιστοίχως) στη μνήμη της μητέρας τους. Η πολυσχιδής προσφορά του Ιδρύματος στη διάχυση του ελληνικού πολιτισμού αλλά και στην προστασία του περιβάλλοντος (μεταξύ άλλων) αποδεικνύεται ανεκτίμητη.
Πώς αισθάνεστε σήμερα, τις ημέρες της απομόνωσης;
Αυτές τις ημέρες αισθάνομαι -όπως όλοι φαντάζομαι- αγωνία για την επόμενη μέρα. Εμείς, ευτυχώς, είμαστε από τους τυχερούς που είμαστε υγιείς και βρισκόμαστε με την οικογένειά μας και αυτό είναι το σημαντικότερο για εμένα. Φυσικά, αγωνιώ για τους αγαπημένους μου που βρίσκονται αλλού, αλλά ευτυχώς η τεχνολογία αποδεικνύεται ισχυρός σύμμαχός μας!
Πότε και πώς ξεκινάει η αγάπη σας για τη θάλασσα; Συνδέεται με τη ναυτιλία;
Η αγάπη μου για τη θάλασσα συνδέεται και με τη ναυτιλία, αλλά δεν πρόκειται μόνο για μια επαγγελματική σχέση. Ο δεσμός με τη θάλασσα είναι βαθύς, ακολουθεί όλη την οικογένεια, όλη μας τη ζωή. Είναι μέσα μας, συνδέεται με αναμνήσεις και βιώματα πολύ σημαντικά για ‘μένα, προσωπικά και επαγγελματικά.
Πώς και γιατί νιώσατε την ανάγκη να δημιουργήσετε το BlueCycle;
Το BlueCycle ξεκίνησε επίσημα πριν από περίπου ένα χρόνο, αλλά στην πραγματικότητα η ιδέα είχε γεννηθεί ήδη από τα τέλη του 2017. Τότε μας είχε προσεγγίσει το αρχιτεκτονικό δίδυμο The New Raw προκειμένου να βοηθήσουμε στην παραγωγή ενός ντοκιμαντέρ μικρού μήκους, το οποίο ετοίμαζαν και είχε εξαιρετικό ενδιαφέρον. Παρουσίαζε τον τρόπο που τα «δίχτυα-φαντάσματα», τα εγκαταλελειμένα δίχτυα που βρίσκονται στο βυθό της θάλασσας, μπορούν να μετατραπούν σε νήμα για τρισδιάστατους εκτυπωτές. Το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη, στο οποίο είμαι μέλος του ΔΣ και Γενική Γραμματέας, αγκάλιασε αυτή την προσπάθεια και από τότε, ουσιαστικά, ξεκίνησε η σκέψη για την εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου προγράμματος για τη διαχείριση του θαλάσσιου πλαστικού με τη χρήση νέων τεχνολογιών, καθώς το πρόβλημα είναι υπαρκτό και σαφές. Η αγάπη για τη θάλασσα είναι δεδομένη…
Τι σημαίνει νέος κύκλος για τα πλαστικά είδη που χρησιμοποιούνται στην αλιεία και τη ναυτιλία;
Ο νέος κύκλος είναι μια νέα αντιμετώπιση. Είναι η ουσία της κυκλικής οικονομίας, η οποία μας ζητάει να αναθεωρήσουμε τα υλικά και όλα τα αντικείμενα γύρω μας, από την αρχή της ζωής τους μέχρι το τέλος. Το απόρριμμα είναι κάτι που έχουμε επιλέξει να φτιάχνουμε μέσα από τη σχεδιαστική διαδικασία, ένα σχεδιαστικό λάθος. Οφείλουμε να προσεγγίσουμε εξ αρχής διαφορετικά το κάθε αντικείμενο, σε κάθε φάση της «ζωής» του, από τον σχεδιασμό στην εκτέλεση και την απόρριψη, και αυτός είναι ο νέος κύκλος ζωής. Αυτό δεν ισχύει μόνο για τα πλαστικά απορρίμματα από την αλιεία και τη ναυτιλία, απλά εμείς ξεκινήσαμε την εφαρμογή της προσέγγισης αυτής για τα συγκεκριμένα υλικά.
Και η (ποιητική!) φράση, «Βλέπουμε τις δυνατότητες πέρα από το υλικό;»
Με τη φράση αυτή θέλουμε να μιλήσουμε για τον τρόπο σκέψης μας. Δεν μένουμε προσκολλημένοι σε μια οπτική για το πλαστικό, η οποία το δαιμονοποιεί και το κατηγορεί με στείρο τρόπο. Το πρόβλημα δεν είναι το υλικό καθαυτό, αλλά η διαχείρισή του. Βλέπουμε, λοιπόν, όλες αυτές τις χρήσιμες ιδιότητες που έχει ένα καλής ποιότητας πλαστικό, όπως αυτό που χρησιμοποιείται στη ναυτιλία και την αλιεία, και επιλέγουμε να το αντιμετωπίσουμε ως μια πολύτιμη πηγή για νέες εφαρμογές.
Πότε και με ποιο σκοπό δημιουργείτει το πρώτο και μοναδικό ρομποτικό εργαστήριο BlueCycle Lab στον Πειραιά για τρισδιάστατη εκτύπωση;
Το BlueCycle Lab μετρά λίγους μήνες ζωής και η παραγωγικότητά του διευρύνεται διαρκώς. Η λειτουργία του ρομποτικού εργαστηρίου βασίζεται στη φιλοσοφία μας, την παραγωγή εφαρμογών μεγάλου μεγέθους, υψηλής ποιότητας και ιχνηλασιμότητας. Θέλουμε αντικείμενα με διευρυμένο κύκλο ζωής, ανακυκλώσιμα από εμάς τους ίδιους, και όχι ευτελή αντικείμενα που θα καταλήξουν στα σκουπίδια μετά από λίγο. Η τρισδιάστατη εκτύπωση γενικότερα είναι ένα τεράστιο κεφάλαιο στο μέλλον του design και της βιωσιμότητας, καθώς μιλάμε για παραγωγή αντικειμένων με λιγότερη ενέργεια, τα οποία μπορούν εύκολα να τροποποιηθούν ανάλογα με τις απαιτήσεις των αγοραστών. Επιπλέον, στο BlueCycle Lab τυπώνουμε με υλικό που συλλέγουμε από την Ελλάδα, προσπαθώντας να κρατήσουμε όσο το δυνατόν χαμηλότερα το αποτύπωμά μας.
Πώς και πότε ξεκινάει η ιδέα για εκτυπωμένα έπιπλα από 100% θαλάσσια ανακυκλώσιμα υλικά;
Η ιδέα ξεκίνησε από τους The New Raw, τον Πάνο Σακκά και τη Φωτεινή Σετάκη, ένα αρχιτεκτονικό δίδυμο που δραστηριοποιείται στην Ολλανδία, με πολλά βραβεία για τη δουλειά του, για την οποία χρησιμοποιεί ανακυκλωμένο πλαστικό από αστικά απορρίμματα. Η έρευνα που είχαν κάνει για την αξιοποίηση πλαστικών απορριμμάτων μέσω της τρισδιάστατης εκτύπωσης επεκτάθηκε στη χρήση θαλάσσιων πλαστικών απορριμμάτων και εκεί ήρθε η συνεργασία με την BlueCycle για το επόμενο βήμα και τη δημιουργία της σειράς επίπλων Second Nature. Είναι, ουσιαστικά, ένας ακόμη τρόπος για την αξιοποίηση των θαλάσσιων πλαστικών απορριμμάτων που συλλέγονται μέσω τους δικτύου συνεργασιών της BlueCycle.
Τα γλυπτά και τα έπιπλα που δημιουργείτε με το αρχιτεκτονικό δίδυμο The New Raw θα μπορούσε να πει κανείς ότι εκφράζουν το μέλλον της σύγχρονης τέχνης: φίνα, απλή, οικολογική. Συμφωνείτε;
Δεν νομίζω πως μπορώ να μιλήσω γενικά για το μέλλον της σύγχρονης τέχνης… Σίγουρα θα ήταν καλό να δημιουργείται «οικολογική» τέχνη. Εμείς, πάντως, αγαπάμε την απλότητα ως κάτι διαχρονικό.
Πόσο πολύ ανακατεύεστε με τη δημιουργική διαδικασία;
Με τη δημιουργική διαδικασία -καλώς ή κακώς για τους φίλους που συνεργαζόμαστε- «ανακατεύομαι» αρκετά! Έχω κι εγώ παρελθόν από τον καλλιτεχνικό χώρο, οπότε έχω άποψη για το αν κάτι μου αρέσει ή όχι, και την εκφράζω. Ευτυχώς, έχουμε πάρα πολύ καλή σχέση με τους The New Raw, οπότε υπάρχει και πολύ καλή συνεργασία στο δημιουργικό κομμάτι.
Τι σημαίνει: Κάθε έπιπλο-αντικείμενο θα έχει μια «ταυτότητα», μοναδικά κατασκευαστικά χαρακτηριστικά που θα το συνοδεύουν και θα επιτρέπουν την ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίησή του όχι μία και δύο, αλλά περισσότερες φορές, αναλόγως με την επιθυμία του καταναλωτή.
Εδώ μιλάμε για την ιχνηλασιμότητα των προϊόντων της BlueCycle. Όπως ήδη ανέφερα, η φιλοσοφία μας για την κατασκευή αντικειμένων είναι πολύ συγκεκριμένη: θέλουμε μεγάλα αντικείμενα, υψηλής ποιότητας, τα οποία μπορούμε να ανακυκλώσουμε. Έτσι, στον σχεδιασμό των προϊόντων μας ενσωματώνουμε αυτές τις αρχές, δίνοντας πάντα στον αγοραστή τη δυνατότητα να συμβάλει και ο ίδιος στην κυκλικότητα.
Πόσο μακριά μπορεί να φτάσει αυτή η πρωτοβουλία;
Η κυκλική οικονομία είναι το μέλλον. Η επίτευξη της βιωσιμότητας είναι ένας σαφής στόχος σε διεθνές επίπεδο, όπως βλέπουμε από τη δράση των Ηνωμένων Εθνών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το σκεπτικό του επανασχεδιασμού των προϊόντων, της ανακύκλωσης και επανάχρησης μπορεί να εφαρμοστεί σε ευρεία κλίμακα. Όσον αφορά στη δική μας πρωτοβουλία συγκεκριμένα, εφόσον ολοκληρωθεί το στάδιο της ανάπτυξης, σίγουρα μπορεί να λειτουργήσει ως μοντέλο και για άλλες περιπτώσεις.
Ως Blue Cycle συνεργάζεστε με διεθνείς οργανισμούς και πρωτοβουλίες όπως για παράδειγμα το World Ocean Initiative?
Το BlueCycle στηρίζεται στις συνεργασίες και πιστεύουμε στη δύναμή τους. Ήδη συνεργαζόμαστε με τον οργανισμό Global Ghost Gear Initiative, τη μεγαλύτερη «συμμαχία» για την εξεύρεση λύσεων για τον εγκαταλελειμένο αλιευτικό εξοπλισμό, που είναι η πιο θανάσιμη παγίδα για τη θαλάσσια πανίδα. Στο GGGI παράγεται ερευνητικό έργο για την αντιμετώπιση του συγκεκριμένου προβλήματος και των επιπτώσεών του στο περιβάλλον και τον άνθρωπο, ενώ δίνεται η δυνατότητα για ανταλλαγή τεχνογνωσίας σε διεθνές επίπεδο. Επιπλέον συμμετέχουμε σε οργανισμούς που ασχολούνται με την κυκλική οικονομία γύρω από το πλαστικό, ενώ λαμβάνουμε μέρος σε διοργανώσεις που σχετίζονται με τη δράση μας στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Και βέβαια είμαστε πάντα ανοιχτοί σε νέες συνεργασίες, οπότε είμαστε διαρκώς σε κίνηση.
Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι οι Έλληνες δεν έχουν οικολογική συνείδηση εφόσον ειδικά όσον αφορά την ανακύκλωση και το πράσινο, δεν έχουν αποδειχθεί ενεργοί πολίτες ενώ δεν υπάρχει γνώση σχετικά με το πού πάνε τα υλικά που ανακυκλώνονται. Εσείς θα λέγατε ότι αγαπάνε αντιστοίχως το υδάτινο περιβάλλον;
Ίσως, όντως, η πλειοψηφία των Ελλήνων να μην έχει αναπτύξει ακόμα την οικολογική συνείδηση που θα βοηθούσε ουσιαστικά είτε το χερσαίο είτε το υδάτινο περιβάλλον, και αυτό είναι θέμα παιδείας. Η πολιτεία έχει να κάνει πολλά ακόμα προς αυτή την κατεύθυνση, τόσο στο κομμάτι της ενημέρωσης όσο και στη διαχείριση των απορριμμάτων. Όλα πρέπει να ξεκινούν από μικρή ηλικία. Ξεκινούν από το να μάθουμε στα παιδιά να αγαπούν πραγματικά το περιβάλλον και τη θάλασσα, τη φύση και τα ζώα και ότι όλα αυτά είναι μέρος της ζωής μας, μας αφορούν. Και αυτό πρέπει να γίνεται δίνοντας το παράδειγμα, κάνοντας πράξη στην καθημερινότητά μας όλα αυτά που πρεσβεύουμε.
Ποια η προσωπική εμπειρία σας από τους ψαράδες και την αλιεία γενικότερα; Πώς συμπεριφέρονται σε σχέση με το υδάτινο περιβάλλον;
Υπάρχουν πολλών ειδών επαγγελματίες και ερασιτέχνες ψαράδες στην Ελλάδα. Έχουμε συναντήσει και συνεργαστεί με πολύ συνειδητοποιημένους περιβαλλοντικά αλιείς. Βέβαια, έχουμε συναντήσει κι εκείνους που μας έχουν πει «εγώ τα δίχτυα μου τα πετάω στη θάλασσα», παρότι υπάρχουν οδηγίες σχετικά με τη συλλογή ή τη δήλωση για τον αλιευτικό εξοπλισμό που χάνεται. Κάποιοι δεν θέλουν να μιλήσουν για το μέρος που έχασαν τα δίχτυα τους με το σκεπτικό ότι «δεν μπορώ να πω πού έχασα τα δίχτυα μου για να μην πω πού ψάρευα». Όλοι έχουν αρχίσει να συνειδητοποιούν ότι με τέτοιες πρακτικές τελικά υποβαθμίζουν το προϊόν τους και καταστρέφουν τους δικούς τους ψαρότοπους. Αυτή η αλλαγή στη στάση τους αντικατοπτρίζεται και στη διάθεσή τους να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα του BlueCycle, που τους διευκολύνει να παραδόσουν τον εξοπλισμό τους και καταλαβαίνουν ότι θα γίνει κάτι χρήσιμο.
Αυτές τις ημέρες του εγκλεισμού, σας λείπει η θάλασσα; Την επισκέφτεστε;
Έχω την τύχη να μπορώ να βρίσκομαι κοντά στη θάλασσα αυτές τις ημέρες. Η κατάσταση του εγκλεισμού είναι σαφώς δύσκολη, ωστόσο παραπονιόμαστε πάρα πολύ για αυτήν, ενώ υπάρχει κόσμος γύρω μας που δεν έχει την πολυτέλεια να βρίσκεται σε ένα σπίτι, να έχει νερό, σαπούνι, απολυμαντικά, να έχει αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης.
Νομίζω πως το παράπονο είναι κάτι που δεν αρμόζει σε αυτές τις καταστάσεις, όσο δύσκολο κι αν είναι. Προσπαθώ πάντα να βρίσκω τα θετικά σε κάθε περίσταση. Και τώρα, παρότι έχει χρειαστεί να προσαρμοστούμε σε μια δύσκολη αλλά αναγκαία πραγματικότητα, προσπαθώ να χαρώ τον χρόνο με τους δικούς μου ανθρώπους και να κάνω πράγματα που δεν θα έκανα συνήθως.
Πού φαντάζεστε να έχει φτάσει η δράση της BlueCycle σε δέκα χρόνια;
Έχουμε θέσει στόχους που αφορούν την επίτευξη της κυκλικότητας στην Ελλάδα, στον τομέα με τον οποίο ασχολούμαστε. Στόχους συγκεκριμένους και μετρήσιμους, που ελπίζουμε να μη χρειαστούν δέκα χρόνια για να τους επιτύχουμε! Ήδη υπάρχει μεγάλη ανταπόκριση από όλους του «κρίκους της αλυσίδας», τους κατασκευαστές πλαστικού αλιευτικού εξοπλισμού, τους αλιείς, τους τοπικούς φορείς. Είναι αναγκαίο να υπάρξει μια σοβαρή αντιμετώπιση σε ότι αφορά θέματα κυκλικής και γαλάζιας οικονομίας κι εμείς πιστεύουμε πως μπορούμε να βοηθήσουμε σε αυτό. Σε δέκα χρόνια, λοιπόν, θα θέλαμε η ολιστική προσέγγιση του προβλήματος των θαλάσσιων πλαστικών απορριμμάτων που εφαρμόζει η BlueCycle, να έχει αποτελέσει παράδειγμα και για άλλες χώρες.