Το γυναικείο σώμα και πρόσωπο είναι ένα από τα παλαιότερα και πιο συχνά απεικονιζόμενα μοτίβα στις εικαστικές τέχνες. Έχει αναμφίβολα αποτελέσει ανεξάντλητη πηγή έμπνευσης στην τέχνη ήδη από τις απαρχές της. Δεν είναι λίγοι οι διάσημοι πίνακες γυναικών που επηρέασαν βαθιά κόσμο της τέχνης και της λαϊκής κουλτούρας και τους χαρίστηκε μια αξιοσημείωτη φήμη και ένα ακροατήριο που ξεπερνούσε κατά πολύ την μουσειακή ελίτ.
Παρακάτω θα δείτε μερικά από τα πιο αξιομνημόνευτα έργα στα οποία πρωταγωνιστεί η γυναίκα, και τα οποία δημιουργήθηκαν από καλλιτέχνες με διαφορετικό υπόβαθρο και σε διαφορετικές χρονικές περιόδους.
«Η γέννηση της Αφροδίτης», Sandro Botticelli (1480)
Στα μέσα της δεκαετίας του 1480 ο Sandro Botticelli επαναστάτησε στον κόσμο της τέχνης, ζωγραφίζοντας το πρώτο μη θρησκευτικό γυμνό από τους αρχαίους χρόνους. Στη «Γέννηση της Αφροδίτης», η θεά του έρωτα στέκει πάνω σ’ ένα όστρακο, νεογέννητη από την αφρό της θάλασσας. Κατά τη φιλοσοφική ερμηνεία, το έργο αντιπροσωπεύει τη διπλή ιδέα της Αφροδίτης που απεικονίζεται στο έργο αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων. Αφενός την είδαν ως γήινη φιγούρα που συμβόλιζε τη φυσική αγάπη αφετέρου ως θεϊκή ύπαρξη που ενέπνευσε την πνευματική αγάπη που χαρακτηρίζει τους ανθρώπους. Σήμερα βρίσκεται στη συλλογή του μουσείου Uffizi στη Φλωρεντία.
«Mona Lisa», Leonardo da Vinci (1503 – 1505)
Αρκετούς αιώνες αργότερα, η το έργο «Mona Lisa» αποτέλεσε ένα βήμα στην ανάπτυξη της γυναικείας προσωπογραφίας. Γνωστή για το μυστήριο χαμόγελό της που αιχμαλωτίζει τους θεατές και την αιώνια ομορφιά, ένα από τα πιο γνωστά έργα ζωγραφικής γυναικών που έγινε ποτέ, η Mona Lisa του Leonardo da Vinci, αντιπροσωπεύει ένα κλασικό αναγεννησιακό μισό σώμα προσωπογραφικό, τοποθετημένο σε ένα απομακρυσμένο τοπίο. Oλοκληρώθηκε μέσα στη χρονική περίοδο 1503-1519. Οι καμπύλες γραμμές που απεικονίζουν τα μαλλιά και τα ρούχα του υποκειμένου, επαναλαμβάνονται στα βουνά και τα ποτάμια πίσω του, απεικονίζοντας έτσι τη σχέση μεταξύ ανθρώπου και φύσης. Αποτελεί ιδιοκτησία του Γαλλικού Κράτους, και εκτίθεται στο Μουσείο του Λούβρου, στο Παρίσι.
«Σύνθεση σε γκρι και μαύρο αρ. 1» («Η μητέρα του Γουίστλερ»), James McNeill Whistler (1871)
Όπως λέει ο τίτλος του, ο πίνακας προοριζόταν να χρησιμεύσει ως μελέτη των χρωμάτων και να συμπεριφέρεται ως σύνθεση γκρι, μαύρου και λευκού. Ωστόσο το έργο ονομάστηκε «Mother Whistler» και γρήγορα έγινε το σύμβολο των κακουχιών που υπέστησαν πολλοί κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης. Η αληθινή ιστορία πίσω από τον πίνακα toy 1871, είναι ότι το μοντέλο έπαθε ατύχημα και τελικά πόζαρε η μητέρα του ζωγράφου καθιστή επειδή ήταν κουρασμένη. Εκτίθεται στο Μουσείο Orsay του Παρισιού.
«Πορτρέτο της Adele Bloch-Bauer I», Gustav Klimt (1907)
Στις αρχές του 20ού αιώνα (1907), ο βιεννέζος ζωγράφος, Gustav Klimt, δημιούργησε μερικά από τα πιο διάσημα έργα ζωγραφικής των γυναικών. Περιβάλλοντας τα αντικείμενά του με χρυσό, ο Gustav Klimt εισήγαγε την αιγυπτιακή τέχνη στην Ευρώπη και ήταν ένας από τους πρωτοπόρους του κινήματος Art Nouveau. Οι ελαφρώς διαστρεβλωμένες του θέσεις και οι ερωτικές απεικονίσεις της γυναικείας μορφής κληρονομήθηκαν γρήγορα από τον μαθητή του Egon Schiele, ο οποίος πρόσθεσε το δικό του συναισθηματικά έντονο και συχνά ενοχλητικό ύφος στα διάσημα έργα του για τις γυναίκες. Το πορτρέτο με τίτλο «Portrait of Adele Bloch-Bauer I» είναι ευρέως γνωστό για το μαγευτικό βλέμμα του. Στην προσωπογραφία της Adele Bloch-Bauer, κυριαρχούσε το χρυσό ως διακοσμητικό στοιχείο. Ο καλλιτέχνης πρόσθεσε επίσης μυκηναϊκά μοτίβα και ζωγράφισε με χρυσό ακόμη και το ακριβό κολιέ που φορούσε στο λαιμό της. Σήμερα εκτίθεται στο Neue Galerie της Νέας Υόρκης από το 2006.
«Πορτρέτο της Dora Maar», Pablo Picasso (1937)
Στη διάρκεια της ζωής του, ο Pablo Picasso ζωγράφισε πολλά πορτρέτα της ερωμένης του και φημισμένης φωτογράφου, Dora Maar. Αυτό το συγκεκριμένο πορτρέτο (1937) την απεικονίζει ενώ κάθεται σε μια καρέκλα. Χρησιμοποίησε μια τυπική κυβιστική μόδα που φέρει παραμορφωμένες φόρμες και έντονα χρώματα.Η ιστορική του αξία είναι τόσο μεγάλη ώστε να το αποκαλούν «το χρυσό πορτρέτο» του Πικάσο.
«Ολυμπία», Edouard Manet (1856)
Η γυμνή απεικόνιση του Edouard Manet προκάλεσε μια οργή μεταξύ των ανθρώπων του Παρισιού, καθώς εξανθρωπίζει την πορνεία, η οποία δεν ήταν πολύ δημοφιλής κατά την εποχή της ζωγραφικής της. Ο τρόπος με τον οποίο τα μάτια της Ολυμπίας φαίνονται εστιασμένα στους θεατές, εξόργισε το κοινό, καθώς ήταν ασυνήθιστο για τις γυναίκες να απεικονίζονται μόνες και γυμνές ως πόρνες εστιάζοντας το βλέμμα τους στο κοινό, όπως το κύριο θέμα της ζωγραφικής. Εκτίθεται στο Μουσείο Orsay του Παρισιού.
«Το κορίτσι με το μαργαριταρένιο σκουλαρίκι», Johannes Vermeer (1665)
Ένα έργο που πολλοί αποκαλούν «ολλανδική Mona Lisa» λόγω της αινιγματικής εμφάνισης του κύριου θέματος του έργου. Το κορίτσι του Vermeer με ένα σκουλαρίκι μαργαριτάρι δείχνει τη φωτεινή πλευρά ενός γυναικείου προσώπου. Το σκουλαρίκι μαργαριτάρι είναι το κύριο σημείο εστίασης του έργου. Εκτίθεται στο μουσείο Mauritshuis στην Ολλανδία.
«Shot Blue Marilyn» Andy Warhol (1964)
Οι πίνακες ζωγραφικής των γυναικών του Andy Warhol, αποτελούν τη μεγαλύτερη κληρονομιά του. Ο Γουόρχολ φιλοτεχνώντας τη Μέριλιν σε επανάληψη, τη μετατρέπει σε ένα καταναλωτικό προϊόν. Αυτό ήταν το τίμημα της δόξας της. Λίγο μετά τη ζωγραφική των πέντε καμβάδων, ένας φίλος και φωτογράφος του Warhol, ονόματι Billy Name επισκέφθηκε το στούντιό του μαζί με μία γυναίκα φωτογράφο, τη Dorothy Podper. Η Podper είδε τα πορτρέτα της Marilyn, και ρώτησε τον Warhol αν θα μπορούσε να τα «πυροβολήσει». Εκείνος θεώρησε ότι εννοούσε μεταφορικά, να τα φωτογραφίσει, όμως εκείνη έβγαλε ένα περίστροφο και πυροβόλησε τα 4 από τα πέντε. Έτσι προέκυψαν, τα «Shots Marilyn». Το συγκεκριμένο πορτρέτο ήταν το μόνο που δεν πυροβολήθηκε. Βρίσκεται στο στούντιο του Warhol, που πλέον λειτουργεί ως μουσείο.
«Αυτοπροσωπογραφία με κολιέ από αγκάθια», Frida Kahlo (1940)
Η Frida Kahlo ζωγράφισε πολλές αυτοπροσωπογραφίες κατά τη σύντομη ζωή της. Το συγκεκριμένο κομμάτι περιλαμβάνει τα αγαπημένα της κατοικίδια, πιθήκους που συχνά συμβόλιζαν τα παιδιά και τα οποία δε μπόρεσε ποτέ να αποκτήσει. Ένα άλλο χαρακτηριστικό μοτίβο, είναι το κολιμπρί που κρέμεται στο κολιέ αγκάθι και κόβει το λαιμό της ζωγράφου. Παρά ταύτα, φαίνεται ήρεμη, ενώ υπομένει τον πόνο. Aποτελεί σήμερα μέρος της συλλογής Nickolas Muray στο Κέντρο Harry Ransom στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Austin.