Ποιήτρια, χορεύτρια, τραγουδίστρια, λόγια και ακτιβίστρια. Εξέδωσε επτά αυτοβιογραφίες της, υμνήθηκε για το ταλέντο της στη λογοτεχνία, έγραψε θεατρικά έργα και ταινίες, ενώ βραβεύθηκε για το έργο της – έγινε ακόμη και επίτημη διδάκτορας! Η Maya Angelou έγραψε για τα δύσκολα παιδικά της χρόνια, τις περιπέτειες που έζησε κι έμεινε στην ιστορία.
Πέρασε από διάφορα επαγγέλματα. Μαγείρευε σε εστιατόριο, εργάστηκε ως ιερόδουλος και χορεύτρια σε νυχτερινό κέντρο, συμμετείχε στο θίασο της όπερας Porgy and Bess, ήταν δημοσιογράφος στην Αίγυπτο και την Γκάνα τα χρόνια ανεξαρτητοποίησης της Αφρικής. Πάλεψε για τα ανθρώπινα δικαιώματα, έγραψε για το ρατσισμό και αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για άνδρες και γυναίκες.
Γεννήθηκε στις 2 Απριλίου 1928 με το όνομα Marguerite Annie Johnson, στο St. Louis του Missouri. Το χαϊδευτικό Maya προήλθε από τον αδελφό της, Bailey Jr. Όταν εκείνη ήταν τριών κι εκείνος τεσσάρων ετών, ο καταστροφικός γάμος των γονιών τους τελείωσε. Ο πατέρας τους αποφάσισε να τους βάλει σ’ ένα τρένο, λοιπόν, ολομόναχους, και να τους στείλει στη μητέρα του, Annie Henderson, που ζούσε στο Arkansas. Σε αντίθεση με τους περισσότερους Αμερικανούς, η γιαγιά της Angelou ευημερούσε οικονομικά κατά τη διάρκεια τόσο της οικονομικής κρίσης, όσο και των Παγκοσμίων Πολέμων. Ήταν σοφή και έκανε έξυπνες επενδύσεις, με αποτέλεσμα το παντοπωλείο της να μεσουρανεί.
View this post on Instagram
Τέσσερα χρόνια μετά, ο πατέρας τους τούς επισκέφθηκε χωρίς καμία προειδοποίηση. Τους πήρε πίσω στο St. Louis και τα άφησε στην πρώην σύζυγό του. Η Maya ήταν μόλις 8 όταν κακοποιήθηκε σεξουαλικά για πρώτη φορά. Ο τότε σύντροφος της μητέρας της, ένας άνδρας με το όνομα Freeman, τη βίασε και τη χτύπησε. Εκείνη το είπε στον αδελφό της, ο οποίος δεν το κράτησε κρυφό. Ο Freeman κρίθηκε ένοχος και φυλακίστηκε. Την επόμενη μέρα, αφέθηκε ελεύθερος. Μερικές ημέρες μετά, βρέθηκε νεκρός. Είναι πολύ πιθανό να τον δολοφόνησαν οι θείοι της.
Εκείνη έχασε τη φωνή της. Για περίπου πέντε χρόνια, αρνούταν να μιλήσει. «Πίστευα πως η φωνή μου τον σκότωσε. Σκότωσα εκείνον τον άνδρα, επειδή είπα το όνομά του. Και μετά σκέφτηκα πως δε θα ξαναμιλήσω, γιατί η φωνή μου ήταν ικανή να σκοτώσει τον καθένα», δήλωσε αργότερα. Εκείνη την περίοδο αφωνίας, ανέπτυξε τη μνήμη της, την αγάπη για τη λογοτεχνία κι έμαθε να παρατηρεί τον κόσμο γύρω της.
Δεν άργησε να επιστρέψει στην αγκαλιά της γιαγιάς της. Η φροντίδα που δέχθηκε τόσο από εκείνη, όσο κι από μία οικογενειακή φίλη, την Bertha Flowers, τη βοήθησαν να ξεπεράσει το ψυχικό τραύμα. Η τελευταία, μάλιστα, την έφερε σε επαφή με συγγραφείς που επηρέασαν βαθιά τη ζωή της. Διάβασε τα έργα του Dickens και του Shakespeare, λάτρεψε τον Edgar Allan Poe και την ποίηση των Frances Harper και Anne Spencer.
Στα 14 της χρόνια, μετακόμισε στο σπίτι της μητέρας της, η οποία πια ζούσε στην California. Όταν ξέσπασε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος προσπάθησε να καταταγεί στο στρατό, όμως δεν της το επέτρεψαν. Θεωρούσαν πως είχε κομμουνιστικές πεποιθήσεις κι ήταν αδύνατο να την εμπιστευθούν. Αποφασισμένη να εργαστεί, έκανε αίτηση για τη θέση της οδηγού τραμ. Αρχικά, δεν έγινε δεκτή λόγω χρώματος. Αλλά ήταν ασταμάτητη. Προσπαθούσε κάθε μέρα επί τρεις εβδομάδες. Μάλιστα, επειδή ήταν ακόμη ανήλικη, δήλωνε ψεύτικη ηλικία. Τελικά, στα 16 της έγινε η πρώτη έγχρωμη οδηγός του San Fransisco κι ήταν ευτυχισμένη. Έκανε τη δουλειά των ονείρων της.
View this post on Instagram
Τρεις εβδομάδες μετά την αποφοίτησή της από το Λύκειο, ήρθε στη ζωή ο γιος της,, Clyde. Αργότερα, μετονομάστηκε σε Guy Johnson.
To 1951 παντρεύτηκε τον ελληνικής καταγωγής ηλεκτρολόγο, πρώην ναυτικό κι επίδοξο μουσικό, Tosh Angelos. Η σχέση τους προκάλεσε αντιδράσεις, όμως δεν τους ενδιέφερε. Κατά τη διάρκεια του γάμου τους έκανε μαθήματα χορού, χάρη στα οποία γνώρισε τους κορυφαίους Alvin Ailey και Ruth Beckford. Με τον πρώτο, μάλιστα, έγιναν χορευτικό ζευγάρι.
Τρία χρόνια αργότερα, πήρε διαζύγιο. Ξεκίνησε να χορεύει επαγγελματικά σε νυχτερινά κέντρα του San Fransisco, με τα καλλιτεχνικά ψευδώνυμα Margueritte Johnson ή Rita. Στη συνέχεια, όμως, έπειτα από πίεση του manager της, κράτησε το Maya Angelou. Ήταν, άλλωστε, ένα όνομα που την ξεχώριζε. Έκανε περιοδείες στην Ευρώπη και προσπαθούσε να μαθαίνει τη γλώσσα κάθε χώραςπ ου επισκεπτόταν. Μέσα σε ελάχιστο χρόνο, μπορούσε να μιλάει αρκετές με ευκολία.
Το 1959 συνάντησε το νομπελίστα John Oliver Killens, ο οποίος την παρότρυνε να αφοσιωθεί στη λογοτεχνία. Έγινε μέλος της Ένωσης Συγγραφέων του Harlem και ξεκίνησε το σημαντικότερο και πιο διάσημο έργο της, I Know Why the Caged Bird Sings (Ξέρω γιατί κελαηδάει το πουλί στο κλουβί), μία αυτοβιογραφία. Εκδόθηκε το 1969, κέρδισε υποψηφιότητα για Βιβλίο της Χρονιάς και από τότε έχει πουλήσει εκατομμύρια αντίτυπα.
Επιπλέον έχει διακριθεί στο χορό και το τραγούδι. Έγραψε σημαντικά ποιήματα, αρκετά από τα οποία ηχογράφησε. Μάλιστα, το 1994 κέρδισε βραβείο Grammy για το On the Pulse of the Morning, το οποίο είχε αρχικά γραφτεί για την τελετή ορκωμοσίας του Bill Clinton. Πήρε δύο ακόμα Grammy το 1996 και το 2003.
Ήταν παραγωγός, σεναριογράφος και σκηνοθέτιδα. Το 1972, έγινε η πρώτη Αφροαμερικανίδα που είδε το θεατρικό της έργο να μεταφέρεται στη μεγάλη οθόνη.
Ασχολήθηκε ενεργά με την πολιτική, υποστηρίζοντας πάντα το Δημοκρατικό Κόμμα. Παρότι στήριξε τη Hilary Clinton στη μάχη της με τον Barack Obama, όταν εκείνος κέρδισε, στάθηκε στο πλευρό του. «Ξεπερνάμε τις ανοησίες του ρατσισμού και του σεξισμού», δήλωσε την ημέρα της ορκωμοσίας του.
Καθώς μεγάλωνε, αποφάσισε να δωρίσει όλες τις προσωπικές της σημειώσεις και τα απομημονεύματά της στο Ερευνητικό Κέντρο για τον πολιτισμό των Αφροαμερικανών στο Harlem. Συνολικά, δηλαδή, έδωσε 340 κούτες χειρόγραφων ιστοριών από την επαγγελματική και προσωπική της ζωή. Tην ίδια χρονιά, έλαβε το Μετάλλιο της Ελευθερίας από τον Αμερικανό Πρόεδρο.
Έπειτα, το 2011, βοήθησε ως σύμβουλος για το μνημείο του Martin Luther King Jr στην Washington. Δύο χρόνια αργότερα, στα 85 της, εξέδωσε τον έβδομο τόμο της αυτοβιογραφικής της σειράς, με τίτλο Mom & Me & Mom.
Η Maya Angelou έφυγε από τη ζωή στις 28 Μαΐου 2014. Ήταν 86 ετών και είχε αλλάξει τον κόσμο.