Η Valentina Tereshkova γεννήθηκε σαν σήμερα, στις 6 Μαρτίου του 1937, σε ένα μικρό χωριό της Κεντρικής Ρωσίας, το Μασλενίκοβο από γονείς Λευκορωσικής καταγωγής.
Εξαιτίας του πολέμου η Valentina Tereshkova πήγε στο σχολείο σε ηλικία 8 ετών, αλλά το εγκατέλειψε και συνέχισε την εκπαίδευσή της με μαθήματα δι’ αλληλογραφίας. Σε νεαρή ηλικία άρχισε να ενδιαφέρεται για τον αλεξιπτωτισμό και εκπαιδεύτηκε στην πτώση με αλεξίπτωτο στην τοπική αερολέσχη του Γιαροσλάβ, σημειώνοντας πάνω από 90 άλματα.
Η εμπειρία της στον αλεξιπτωτισμό παρότι δεν ήταν πιλότος οδήγησε στην επιλογή της ως υποψήφια για το διαστημικό πρόγραμμα της Σοβιετικής Ένωσης.
Η «Βασίλισσα του Διαστήματος»
Μετά την πρώτη διαστημική πτήση του Γιούρι Γκαγκάριν το 1961, ο μηχανικός πυραύλων Σεργκέι Κορολιόβ, ο θεμελιωτής του σοβιετικού διαστημικού προγράμματος, είχε την ιδέα της αποστολής μιας γυναίκας στο διάστημα.
Μεταξύ άλλων, οι προδιαγραφές απαιτούσαν οι υποψήφιες να είναι αλεξιπτωτίστριες κάτω των 30 ετών, με ύψος κάτω από 1,70 μέτρο και βάρος κάτω από 70 κιλά. Υπέρ της επιλογής της ήταν το γεγονός ότι ο πατέρας της, ο Βλαντίμιρ Τερεσκόφ, ήταν ήρωας πολέμου.
Η αρχική πρόθεση ήταν να εκτοξευθεί πρώτη η Tereshkova με την αποστολή «Βοστόκ 5» και να ακολουθήσει η Πονομαριόβα με το «Βοστόκ 6». Ωστόσο το σχέδιο τροποποιήθηκε. Το «Βοστόκ 5» θα μετέφερε τώρα ένα άνδρα κοσμοναύτη, τον Βαλέρι Μπικόφσκι, και η πρώτη γυναίκα θα επέβαινε στο «Βοστόκ 6» τον Ιούνιο.
Αφού παρακολούθησε την επιτυχημένη εκτόξευση του «Βοστόκ 5» στις 14 Ιουνίου 1963, η 26χρονη Τερεσκόβα άρχισε τις τελικές προετοιμασίες για τη δική της πτήση. Το πρωί της 16ης Ιουνίου 1963, μαζί με την αναπληρώτριά της Σολοβιόβα φόρεσαν διαστημικές στολές και μεταφέρθηκαν στην εξέδρα εκτοξεύσεων με λεωφορείο.
Μετά από μια δίωρη αντίστροφη μέτρηση χωρίς κανένα απρόοπτο, η 26χρονη Valentina Tereshkova ξεκίνησε στις 16 Ιουνίου του 1963 με το μονοθέσιο διαστημικό σκάφος «Βοστόκ 6» να κατακτήσει το Διάστημα.
Τη μέρα της πτήσης, η ίδια είπε στους δικούς της ότι θα συμμετείχε σε αλεξιπτωτιστικούς αγώνες, κι έτσι η οικογένειά της έμαθε τα νέα από το ραδιόφωνο.
Το «Βοστόκ 6», με μοναδική επιβάτιδα τη Valentina Tereshkova, εκτοξεύτηκε το πρωί της 16ης Ιουνίου 1963 από το κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ στο Καζακστάν. Η νεαρή κοπέλα, παρά την προφανή απειρία της, έφερε σε πέρας την αποστολή της, αν και δεν ήταν λίγες οι φορές στη διήμερη πτήση της στο Διάστημα, που αντιμετώπισε στομαχικά προβλήματα και ναυτία.
Ανάμεσα στις πολύτιμες υπηρεσίες που προσέφερε στην επιστήμη η αποστολή της, πραγματοποίησε επιστημονικές μετρήσεις, παρατήρησε και κινηματογράφησε την επιφάνεια της Γης, τους σχηματισμούς των νεφών της, τον Ήλιο, τη Σελήνη και τους αστέρες, κρατούσε ημερολόγιο πτήσης ενώ οι φωτογραφίες που τράβηξε αποτέλεσαν βασική πηγή πληροφόρησης για τη μελέτη των στρωμάτων αερολυμάτων στην ατμόσφαιρα, που παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του καιρού.
Το κωδικό όνομα κλήσης της Valentina Tereshkova σε αυτή την πτήση ήταν «Τσάικα» (σημαίνει γλάρος στα ρώσικα). Μάλιστα, αργότερα απαθανατίσθηκε στο όνομα ενός αστεροειδή, του 1671 Τσάικα, που είχε ανακαλυφθεί από το 1934.
«Βαλεντίνα, η πρώτη Εύα στο διάστημα». Αυτός ο λυρικός τίτλος της γαλλικής εφημερίδας «Le Monde» είναι χαρακτηριστικός για την αίσθηση που προκάλεσε η πρώτη πτήση γυναίκας στο Διάστημα τον Ιούνιο του 1963.
Προσγειώθηκε με επιτυχία στις 19 Ιουνίου 1963, σε μία περιοχή κοντά στο Μπαϊκονούρ. Η προσγείωση έγινε με τον τρόπο, που η ίδια ήξερε καλύτερα, με αλεξίπτωτο, αφού λίγα λεπτά νωρίτερα είχε αποχωριστεί το διαστημικό σκάφος. Πάντως, δεν απέφυγε ένα μώλωπα στη μύτη, κατά τη στιγμή που προσπαθούσε να απελευθερωθεί από τα σχοινιά του αλεξίπτωτου.
Μάλιστα, με μόνο αυτή την πτήση, έσπασε ακόμη ένα ρεκόρ καθώς συμπλήρωσε περισσότερο χρόνο στο Διάστημα (71 ώρες) από το άθροισμα των χρόνων όλων μαζί των Αμερικανών αστροναυτών που είχαν ταξιδέψει στο Διάστημα ως τότε.
Η Valentina Tereshkova, μετά την αποστολή του «Βοστόκ 6» δεν ξαναπέταξε στο Διάστημα. Αφιερώθηκε στην οικογένειά της, τις σπουδές στην αεροδιαστημική μηχανολογία και την πολιτική. Παντρεύτηκε τον κοσμοναύτη Άντριαν Νικολάγιεφ (1929-2004), τον μοναδικό εργένη κοσμοναύτη εκείνη την περίοδο. Στις 8 Ιουνίου 1964 το ζευγάρι απέκτησε μία κόρη, τη γιατρό Έλενα Νικολάγεβα και χώρισε το 1982.
Μετά τον πρώτο γάμο της, έγινε δεκτή στην Πολεμική Αεροπορία της Σοβιετικής Ένωσης και αποστρατεύτηκε το 1997 με τον βαθμό του υποπτεράρχου. Υπήρξε η πρώτη και μέχρι σήμερα η μοναδική γυναίκα με αυτό τον βαθμό στη σοβιετική αλλά και στη ρωσική πολεμική αεροπορία. Η Τερεσκόβα ξαναπαντρεύτηκε με τον ορθοπεδικό Γιούλι Σαποσνίκοφ, ο οποίος πέθανε το 1999.
Βέβαια, για την εποχή της θεωρήθηκε ένα από τα σύμβολα της γυναικείας απελευθέρωσης και ανάμεσα στο πλήθος των βραβείων, μεταλλίων και διακρίσεων που έχει λάβει σε όλο τον κόσμο, η πατρίδα της την ανακήρυξε «Ηρωίδα της Σοβιετικής Ένωσης» και της απένειμε δύο φορές το Βραβείο Λένιν.
Ο κρατήρας Τερεσκόβα στο βόρειο ημισφαίριο της αόρατης πλευράς της Σελήνης, διαμέτρου 31 χιλιομέτρων, πήρε το όνομά της προς τιμή της.
Η ίδια όμως δεν σταματάει να ονειρεύεται την επιστροφή της στο Διάστημα, ακόμη κι αν έχει μπει στην 9η δεκαετία της ζωής της.
«Ο Άρης είναι ο αγαπημένος μου πλανήτης» έχει παραδεχτεί εδώ και 7 χρόνια, η θρυλική γυναίκα που πέταξε κυριολεκτικά στα αστέρια .«Είναι το όνειρο μου να πάω στον Άρη. Θα ήθελα να ανακαλύψω εάν υπήρχε ζωή εκεί. Και αν όντως υπήρχε, γιατί εξαφανίστηκε; Τι είδους καταστροφή συνέβη. Είμαι έτοιμη. Κι ας μη γυρίσω».