RETRO

Elizabeth Cady Stanton: Το πρόσωπο πίσω από την καθιέρωση της γυναίκας στην κοινωνία

«Θα δεχόμουν βοήθεια ακόμη και από τον ίδιο τον Διάβολο, αν ήταν να υποστηρίζει τα δικαιώματα των γυναικών»

Elizabeth Cady Stanton, πηγή: Instagram
Elizabeth Cady Stanton, πηγή: Instagram

«Θα δεχόμουν βοήθεια από τον ίδιο τον Διάβολο, αν ήταν να υποστηρίζει τα δικαιώματα των γυναικών»

Αφιέρωσε την ζωή της στον αγώνα για την εξασφάλιση πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων για τις γυναίκες. Εξέφρασε ριζοσπαστικές απόψεις και έθεσε τα θεμέλια για να αλλάξουν ιδέες που ήταν βαθιά ριζωμένες μέχρι τότε. Ξεχώρισε για το συγγραφικό της ταλέντο και για την ικανότητά της να μεταδίδει ικανοποιητικά τις αντιλήψεις της. Χάρη σε αυτήν και τους αγώνες της, οι γυναίκες απέκτησαν το δικαίωμα να ψηφίζουν, να έχουν δική τους περιουσία, να έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση και να ζητούν διαζύγιο.

Η Elizabeth Cady Stanton είναι μία γυναίκα στην οποία χρωστάμε πολλά.

Η Elizabeth Cady Stanton ήταν Αμερικανίδα ακτιβίστρια, μέλος της σουφραζέτας, υπέρμαχος της κατάργησης της δουλείας και ηγετική φιγούρα του πρώιμου αμερικανικού κινήματος υπέρ των γυναικείων δικαιωμάτων. Γεννήθηκε στην κορυφαία οικογένεια του Johnstown της Νέας Υόρκης, στις 12 Νοεμβρίου 1815. Το αρχοντικό της οικογένειάς τους, στην κεντρική πλατεία της πόλης, τελούσε υπό την διαχείριση 12 υπηρετών.

Ο συντηρητικός πατέρας της, ο Daniel Cady, ήταν ένας από τους πλουσιότερους γαιοκτήμονες της πολιτείας. Μέλος του Ομοσπονδιακού Κόμματος, ήταν δικηγόρος που διετέλεσε θητεία στο Κογκρέσο των ΗΠΑ και έγινε δικαστής στο Ανώτατο Δικαστήριο της Νέας Υόρκης. Η μητέρα της, η Margaret Livingston Cady, ήταν πιο προοδευτική, υποστηρίζοντας τη ριζοσπαστική πτέρυγα Garrisonian, του καταργητικού κινήματος. H ίδια υπέγραψε, μάλιστα, αίτηση για την ψήφο των γυναικών το 1867.

Η Elizabeth ήταν η έβδομη από τα 11 παιδιά της οικογένειας, 6 από τα οποία πέθαναν πριν φτάσουν στην ενηλικίωση, συμπεριλαμβανομένων όλων των αγοριών. Η μητέρα της, εξαντλημένη με τη γέννηση τόσων παιδιών και την αγωνία να βλέπει τόσα πολλά να πεθαίνουν, αποτραβήχτηκε από την ενεργό δραστηριότητα, ενώ εμφάνιζε συμπτώματα κατάθλιψης. Η Tryphena, η μεγαλύτερη κόρη, μαζί με τον σύζυγό της, Edward Bayard, ανέλαβαν μεγάλο μέρος της ευθύνης για την ανατροφή των μικρότερων παιδιών.

Στο απομνημόνευμά της, «Eighty Years & More», η Stanton αποκάλυψε ότι υπήρχαν 3 Αφροαμερικανοί υπάλληλοι στο σπίτι της, με έναν από αυτούς, τον Peter Teabout, να είναι σκλάβος και πιθανότατα παρέμεινε έτσι, έως ότου απελευθερώθηκαν όλοι οι σκλάβοι στη πολιτεία της Νέας Υόρκης, στις 4 Ιουλίου 1827. Η Stanton τον αναφέρει με αγάπη, λέγοντας ότι αυτή και οι αδελφές της παρευρέθηκαν στην Επισκοπική εκκλησία με τον Teabout, όπου και κάθισαν μαζί του στο πίσω μέρος της Εκκλησίας και όχι μπροστά, όπου κάθονταν παραδοσιακά οι οικογένειες των λευκών.

Η Stanton έλαβε καλύτερη εκπαίδευση από τις περισσότερες γυναίκες της εποχής της.

Elizabeth Cady Stanton, πηγή: wikipedia.org

Παρακολούθησε την Ακαδημία Johnstown στην πατρίδα της μέχρι την ηλικία των 15 ετών. Ήταν το μόνο κορίτσι στα προχωρημένα μαθήματα μαθηματικών και γλωσσών, κέρδισε το δεύτερο βραβείο στον ελληνικό διαγωνισμό του σχολείου και έγινε εξειδικευμένη debater. Η ίδια θα εξιστορήσει αργότερα ότι απόλαυσε τα χρόνια της στο σχολείο, λέγοντας ότι δεν αντιμετώπισε εμπόδια εκεί λόγω του φύλου της.

Κατανόησε βαθιά τις χαμηλές προσδοκίες της κοινωνίας για τις γυναίκες, όταν ο Eleazar, ο τελευταίος αδελφός της που επιβίωσε, πέθανε στην ηλικία των 20 ετών, μόλις αποφοίτησε από το Union College στο Schenectady της Νέας Υόρκης. Ο πατέρας και η μητέρα της βυθίστηκαν στη θλίψη. Η 10χρονη Stanton προσπάθησε τότε να παρηγορήσει τον πατέρα της, λέγοντας ότι θα προσπαθούσε να γίνει όλα όσα ήταν ο αδερφός της. Τότε, ο πατέρας της απάντησε: «Ω, κόρη μου, εύχομαι να ήσουν αγόρι!».

Η Stanton είχε πολλές ευκαιρίες για εκπαίδευση ως μικρό παιδί. Ο γείτονάς τους, Αιδεσιμότατος Simon Hosack, της δίδαξε ελληνικά και μαθηματικά. Ο Edward Bayard, γαμπρός και πρώην συμμαθητής του Eleazar στο Union College, της δίδαξε φιλοσοφία, αλλά και ιππασία. Ο πατέρας της συνήθιζε να της φέρνει βιβλία νομικής για να μελετήσει, ώστε να συμμετάσχει σε συζητήσεις με τους υπαλλήλους του στο τραπέζι του δείπνου.

Η ίδια ήθελε να πάει στο κολέγιο, αλλά κανένα κολέγιο εκείνη την εποχή δεν δεχόταν γυναίκες φοιτήτριες. Επιπλέον, ο πατέρας της αποφάσισε αρχικά ότι δεν χρειάζεται περαιτέρω εκπαίδευση. Τελικά, συμφώνησε να την εγγράψει στο Troy Female Seminary, στο Troy της Νέας Υόρκης.

Στα απομνημονεύματά της, η Stanton γράφει ότι, κατά τη διάρκεια των φοιτητικών της ημερών στο Troy, ενοχλήθηκε πολύ από μια θρησκευτική αναβίωση 6 εβδομάδων που διεξήγαγε ο Charles Grandison Finney, ένας ευαγγελικός ιεροκήρυκας και κεντρική προσωπικότητα του αναβιωτικού κινήματος.

Το κήρυγμά του, σε συνδυασμό με τον Καλβινιστικό Πρεσβυτεριανισμό της παιδικής της ηλικίας, την τρομοκρατούσε με την πιθανότητα της δικής της κόλασης. «Ο φόβος της κρίσης άρπαξε την ψυχή μου. Οράματα των χαμένων στοιχειώναν τα όνειρά μου. Η ψυχική αγωνία επηρέασε την υγεία μου». Ο πατέρας και ο γαμπρός της την πείθουν να αγνοήσει τις προειδοποιήσεις του Finney. Η ίδια, μάλιστα, διηγήθηκε αργότερα ότι οι δύο άντρες την πήραν σε ένα ταξίδι 6 εβδομάδων στους Καταρράκτες του Νιαγάρα, κατά τη διάρκεια του οποίου η Stanton διάβασε έργα λογικών φιλοσόφων, που αποκατέστησαν τη λογική και την αίσθηση της ισορροπίας που είχε.

Αξίζει, ωστόσο, να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με την Lori D. Ginzberg, μία από τους βιογράφους της Stanton, αυτή η ιστορία παρουσιάζει κάποια προβληματικά σημεία. Η ίδια πιστεύει ότι η Stanton εξωραΐζει, στην πραγματικότητα, μια παιδική μνήμη, για να υπογραμμίσει την πεποίθησή της ότι οι γυναίκες βλάπτουν τον εαυτό τους, πέφτοντας στο ξόρκι της θρησκείας.

Ως νεαρή γυναίκα, η Stanton ταξίδευε συχνά στο σπίτι του ξαδέλφου της, Gerrit Smith, ο οποίος ζούσε επίσης στην πολιτεία της Νέας Υόρκης. Ο Smith ήταν επίσης ακτιβιστής, υποστηρίζοντας την απελευθέρωση των υποδουλωμένων Αφροαμερικανών. Στο σπίτι του Smith, η Stanton συνάντησε τον Henry Brewster Stanton, έναν εξέχοντα εκπρόσωπο του καταργητικού κινήματος, ο οποίος έμελλε να γίνει ο σύντροφος της ζωής της.

Παρά τις επιφυλάξεις του πατέρα της, το ζευγάρι παντρεύτηκε το 1840, σε μία πρωτοπόρο μάλιστα για την εποχή τελετή, αφού σκοπίμως παραλείφθηκε η λέξη «υπακούω» από την διαδικασία. H Stanton έγραψε αργότερα, για την επιλογή αυτή, «Αρνιόμουν να πεισθώ ότι πρέπει να υπακούω σε κάποιον με τον οποίο υποτίθεται ότι έμπαινα σε μία ισότιμη σχέση».

Όσο περίεργο και αν μας φαίνεται, βέβαια, αυτή η πρακτική δεν ήταν εντελώς άγνωστη στην κοινωνία της εποχής, αν και ομολογουμένως δεν χρησιμοποιούνταν συχνά.

Κατά τη διάρκεια του γαμήλιου ταξιδιού στο Λονδίνο, το ζευγάρι πήρε μέρος στην Παγκόσμια Σύμβαση κατά της δουλείας. Εκεί, μία ομάδα ανδρών, εκπροσώπων της Σύμβασης, προσπάθησαν να εμποδίσουν την Stanton από το να συμμετέχει ενεργά στην διαδικασία. Η ομάδα αυτή, μάλιστα, προχώρησε σε ψηφοφορία, προκειμένου να εμποδίσει τις γυναίκες γενικότερα να συμμετέχουν, ακόμη κι αν αυτές είχαν διοριστεί ως εκπρόσωποι των αντίστοιχων ομάδων του Καταργητικού Κινήματος.

Μετά το γάμο του ζευγαριού, η Stanton πήρε το επώνυμο του συζύγου της, υπογράφοντας έκτοτε ως Elizabeth Cady Stanton, αλλά ποτέ ως κυρία Henry B. Stanton. Το ζευγάρι πήγε να ζήσει στο νοικοκυριό των Cady, στο Johnstown. Κατά τη διάρκεια της διαμονής της στην Βοστώνη, η Stanton απολάμβανε την κοινωνική, πολιτική και διανοητική διέγερση που γεννήθηκε μέσα από έναν συνεχή γύρο συγκεντρώσεων των εκπροσώπων του Καταργητικού Κινήματος. Στο διάστημα αυτό, είχε την ευκαιρία να έρθει σε επαφή με σημαντικούς ανθρώπους της εποχής, όπως οι Frederick Douglass, William Lloyd Garrison και Ralph Waldo Emerson.

Το 1847, οι Stantons μετακομίζουν στο Seneca Falls της Νέας Υόρκης, στην περιοχή Finger Lakes. Το σπίτι αυτό αποτελεί σήμερα μέρος του Εθνικού Ιστορικού Πάρκου για τα Δικαιώματα της Γυναίκας.

Elizabeth Cady Stanton, πηγή: Instagram

Το ζευγάρι απέκτησε συνολικά 7 παιδιά. Εξηγώντας την χρονική απόσταση μεταξύ των γεννήσεων των παιδιών της, αναλυτές της Stanton έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι το ζευγάρι πρέπει να χρησιμοποιούσε μεθόδους ελέγχου τεκνοποίησης. Η ίδια η Stanton, μάλιστα, συνήθιζε να λέει ότι τα παιδιά της είχαν συλληφθεί από αυτό που αποκαλούσε «εθελοντική μητρότητα». Σε μια εποχή που θεωρείτο ότι μια γυναίκα έπρεπε να υπακούει στις σεξουαλικές απαιτήσεις του συζύγου της, η Stanton πίστευε ότι οι γυναίκες έπρεπε να έχουν τον έλεγχο των σεξουαλικών τους σχέσεων και της τεκνοποίησης. Κάποτε, μάλιστα, είχε δηλώσει ότι «μια υγιής γυναίκα έχει τόσο πάθος, όσο ένας άντρας».

Η Stanton ενθάρρυνε τόσο τους γιους, όσο και τις κόρες της να ακολουθήσουν ένα ευρύ φάσμα ενδιαφερόντων, δραστηριοτήτων και μάθησης. Η ίδια απολάμβανε τον ρόλο της ως μητέρα, αλλά και ως διαχειρίστρια του νοικοκυριού της. Μία από τις κόρες της, μάλιστα, η Margaret την θυμάται αργότερα ως μία γυναίκα «χαρούμενη, φωτεινή και επιεική». Ωστόσο, η Stanton ήταν ανικανοποίητη, έως και καταθλιπτική στο Seneca Falls, σε ό,τι αφορά στην απουσία πνευματικής συντροφιάς, που φαίνεται να της έλειπε πολύ όσο έζησε σε εκείνο το μέρος.

Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1850, η δουλειά του Henry, ως δικηγόρου και πολιτικού, τον κρατούσε μακριά από το σπίτι για σχεδόν 10 μήνες κάθε χρόνο. Αυτό απογοήτευσε την Stanton, γιατί δυσκολευόταν να ταξιδέψει, καθώς τα παιδιά της ήταν ακόμη μικρά σε ηλικία. Αυτό το μοτίβο ζωής της οικογένειας συνεχίστηκε για αρκετά χρόνια, με το ζευγάρι να καταλήξει τελικά να ζει πιο πολύ χώρια, παρά μαζί. Για αρκετά χρόνια, μάλιστα, οι δυο τους διατηρούσαν και δύο ξεχωριστά νοικοκυριά. Ο γάμος τους, ωστόσο, δεν έληξε παρά μόνο το 1887, όταν ο Henry έφυγε από τη ζωή, έχοντας διαγράψει με την Elizabeth μία κοινή πορεία 47 ολόκληρων χρόνων.

Τόσο ο Henry, όσο και η Elizabeth ήταν παθιασμένοι υποστηρικτές του Καταργητικού Κινήματος. Ωστόσο, ο Henry, όπως και ο πατέρας της Elizabeth, ήταν αντίθετος με την ιδέα της παραχώρησης δικαιώματος ψήφου στις γυναίκες. Ένας βιογράφος, μάλιστα, περιέγραψε τον Henry ως έναν «άνδρα που, στην καλύτερη περίπτωση, υποστήριζε με μισή καρδιά τα δικαιώματα των γυναικών».

Μία σωρεία από εμπειρίες διαμόρφωσε την τελική αντίληψη της Stanton και τις θέσεις της για τα κοινωνικά θέματα που απασχολούσαν την κοινωνία της εποχής της.

Η Σύμβαση του Λονδίνου αποτέλεσε σημείο καμπής στη ζωή της. Η μελέτη νομικών βιβλίων την είχε πείσει ότι οι νομικές αλλαγές ήταν απαραίτητες για να ξεπεραστούν οι ανισότητες των φύλων. Η ίδια έφερε, άλλωστε, προσωπική εμπειρία από τον περιορισμένο ρόλο των γυναικών αποκλειστικά ως συζύγων, μητέρων και νοικοκυρών.

Αναφορικά με τα συναισθήματα που της δημιουργήθηκαν μετά τη Σύμβαση του Λονδίνου, η Stanton είχε γράψει κάποτε: «το κουρασμένο, ανήσυχο βλέμμα της πλειονότητας των γυναικών με εντυπωσίασε, δημιουργώντας μου ένα έντονο συναίσθημα ότι πρέπει να ληφθούν ορισμένα ενεργά μέτρα για την αποκατάσταση των αδικημάτων της κοινωνίας εν γένει και των γυναικών ειδικότερα».

Αυτή η διαπίστωσή της, ωστόσο, δεν οδήγησε σε άμεση δράση, όπως ίσως θα ήταν αναμενόμενο. Σχετικά απομονωμένη από άλλους κοινωνικούς μεταρρυθμιστές και πλήρως απασχολημένη με τα καθήκοντα του νοικοκυριού, έμεινε πίσω ως προς το πώς θα μπορούσε να συμμετάσχει προσωπικά στην κοινωνική μεταρρύθμιση.

Το καλοκαίρι του 1848, η Lucretia Mott ταξίδεψε από την Pennsylvania για να παρακολουθήσει μια συνάντηση των Quakers, που λάμβανε χώρα κοντά στο σπίτι της Stanton. Εκείνη παρακολούθησε επίσης την συνάντηση αυτή, βρίσκοντας τον εαυτό της επιτέλους σε ένα περιβάλλον κατανόησης και ευαισθητοποίησης σχετικά με τα ζητήματα που την απασχολούσαν. Αργότερα, θα θυμηθεί ότι εκεί βρήκε την ευκαιρία να εκφράσει την «μακροχρόνια συσσωρευμένη δυσαρέσκεια, με τόση ορμή και αγανάκτηση, που αναδεύτηκα, τόσο εγώ, όσο και οι υπόλοιποι συμμετέχοντες, να κάνουμε και να τολμήσουμε το οτιδήποτε». Έτσι, οι γυναίκες συμφώνησαν ένα συνέδριο για τα δικαιώματα των γυναικών στο Seneca Falls λίγες μέρες αργότερα, ενώ η Mott ήταν ακόμη στην περιοχή.

Η Stanton αποτέλεσε την κύρια συγγραφέα της Διακήρυξης για τα Δικαιώματα και τα Συναισθήματα της Συνέλευσης, η οποία βασίστηκε στη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ. Ο κατάλογος παραπόνων της Διακήρυξης περιελάμβανε, μεταξύ άλλων, την παράνομη άρνηση του δικαιώματος ψήφου των γυναικών, σηματοδοτώντας την πρόθεση της Stanton να δημιουργήσει μια συζήτηση σχετικά με το ζήτημα αυτό στο Συνέδριο.

Την εποχή εκείνη, η συζήτηση για το δικαίωμα ψήφου των γυναικών ήταν ακόμη ένα αρκετά ανέγγιχτο θέμα, αν και όχι εντελώς άγνωστο στην κοινωνία.

Εξακολουθούσε, πάντως, να αποτελεί μία αμφιλεγόμενη συζήτηση. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε αυτή της την προσπάθεια, η Stanton δεν βρήκε υποστήριξη από τον σύζυγό της, Henry, ο οποίος, όταν είδε το όνομα της γυναίκας του στη λίστα όσων ψήφισαν υπέρ, είπε στην σύζυγό του ότι ενεργούσε με τρόπο, που θα μετέτρεπε τελικά το Συνέδριο σε μία μεγάλη φαρσοκωμωδία.

Περίπου 300 γυναίκες και άνδρες παρακολούθησαν τη διήμερη Σύμβαση Seneca Falls. Στην πρώτη ομιλία της, σε ένα μεγάλο ακροατήριο, η Stanton εξήγησε τον σκοπό της συγκέντρωσης και τη σημασία των δικαιωμάτων των γυναικών. Έπειτα, διάβασε τη Διακήρυξη των Συναισθημάτων, την οποία οι παρευρισκόμενοι κλήθηκαν να υπογράψουν. Το κοινό υιοθέτησε ομόφωνα τους όρους της σύμβασης, εκτός από την 9η, η οποία ανέφερε χαρακτηριστικά: «Είναι καθήκον των γυναικών αυτής της χώρας να διασφαλίσουν στους εαυτούς τους το ιερό δικαίωμα του εκλέγειν».

Ακολούθησε μια έντονη συζήτηση, με το εν λόγω ψήφισμα να εγκρίνεται τελικά μόνον αφότου ο Frederick Douglass, ένας πρώην υποδουλωμένος Αφροαμερικανός και ηγετική φυσιογνωμία του Καταργητικού Κινήματος υποστήριξε σθεναρά την ψήφισή του.

Παρά το γεγονός ότι το Συνέδριο αυτό διοργανώθηκε αρχικά ως ένα τοπικό γεγονός, κάπως πρόχειρα, σε πολύ περιορισμένο χρονικό διάστημα, η ένταση που δημιουργήθηκε και η αμφιλεγόμενη φύση του, οδήγησαν τελικά το Συνέδριο στο να λάβει διευρυμένη φήμη, με σημαντικές αναφορές στον Τύπο. Η έκταση που πήρε τελικά η διοργάνωση είχε ως αποτέλεσμα η Σύμβαση να αναγνωρίζεται πλέον ως ένα ιστορικό γεγονός, που καθιερώθηκε ως το πρώτο που συγκλήθηκε με αμιγή στόχο την συζήτηση για τα δικαιώματα των γυναικών.

Μέχρι τον καιρό που διοργανώθηκε το δεύτερο Εθνικό Συνέδριο για τα Δικαιώματα των Γυναικών, το 1851, το αίτημα για δικαίωμα ψήφου των γυναικών είχε καταστεί κεντρικό δόγμα του Αμερικανικού Κινήματος για τα Δικαιώματα των Γυναικών.

Δύο εβδομάδες αργότερα, διοργανώθηκε στο Rochester της Νέας Υόρκης ένα Συνέδριο για τα Δικαιώματα των Γυναικών, από γυναίκες που συμμετείχαν στο Συνέδριο του Seneca Falls. Του Συνεδρίου προήδρευσε μία γυναίκα, η Abigail Bush, προκαλώντας την ενόχληση πολλών. Αξίζει, μάλιστα, να σημειωθεί ότι η Stanton ήταν μία από εκείνους που αντιτάχθηκαν στο να οριστεί γυναίκα πρόεδρος του Συνεδρίου, υποστηρίζοντας πως κάτι τέτοιο δεν είναι σωστό. Αργότερα, ωστόσο, αναγνώρισε το λάθος της και ζήτησε συγνώμη για την στάση που κράτησε στο ζήτημα αυτό.

Όταν οργανώθηκε το πρώτο Εθνικό Συνέδριο για τα Δικαιώματα των Γυναικών, το 1850, η Stanton ήταν έγκυος και έτσι δεν μπόρεσε να παρευρεθεί αυτοπροσώπως. Αντ ‘αυτού, έστειλε μια επιστολή στη συνέλευση, περιγράφοντας τους στόχους του κινήματος. Έκτοτε, καθιερώθηκε κάθε Εθνικό Συνέδριο για τα δικαιώματα των γυναικών να ξεκινά με μια επιστολή της Stanton, η οποία εξακολούθησε να μην συμμετέχει αυτοπροσώπως μέχρι το 1860.

Κατά τη διάρκεια μίας επίσκεψής της στο Seneca Falls το 1851, η Susan B. Anthony γνωρίζει την Stanton.

Elizabeth Cady Stanton και Susan B. Anthony,, πηγή: Instagram

Η αφοσίωσή τους στις ίδιες ιδέες δημιούργησε γρήγορα μία στενή φιλία ανάμεσα στις δύο γυναίκες, η οποία αποτέλεσε την γενεσιουργό δύναμη για πολλές σημαντικές πρωτοβουλίες που πήρε αργότερα το γυναικείο κίνημα. Οι δύο γυναίκες συνεργάστηκαν εφ’ όρου ζωής, με τρόπο που έμοιαζαν ακαταμάχητες, πετυχαίνοντας σημαντικές νίκες σε ό,τι αφορά στις διεκδικήσεις των γυναικών της εποχής.

Οι δυο τους είχαν συμπληρωματικές ικανότητες, που τους επέτρεπαν να δημιουργούν άρτια έργα. Η μία έτρεφε βαθύ σεβασμό για την άλλη. H Anthony, μάλιστα, καθ’ όλη την συνεργασία ετών με την Stanton δεν δέχθηκε ποτέ να τοποθετηθεί σε οποιαδήποτε οργάνωση ιεραρχικά πιο πάνω από την Stanton.

Καθώς η Stanton είχε 7 παιδιά, ενώ η Anthony ήταν άγαμη και άτεκνη, βοήθησε την Stanton στο μεγάλωμα των παιδιών της, ώστε εκείνη να μπορεί να γράφει. Ανάμεσα σε όσα έγραφε η Stanton ήταν και πολλές από τις ομιλίες που πραγματοποιούσε κατόπιν η Anthony. Σχολιάζοντας την σχεδόν οικογενειακή σχέση που είχαν αναπτύξει οι δύο γυναίκες, ένας από τους βιογράφους της Anthony ανέφερε ότι «η Susan έγινε μέλος της οικογένειας και ήταν σαν δεύτερη μητέρα για τα παιδιά της Stanton».

Μέχρι το 1854, «η Anthony και η Stanton είχαν τελειοποιήσει μια συνεργασία, που έκανε το κίνημα της Πολιτείας της Νέας Υόρκης το πιο εξελιγμένο στη χώρα» γράφει η Ann D. Gordon, καθηγήτρια της ιστορίας των γυναικών.

Από τότε που οι Stantons μετακόμισαν από τους καταρράκτες Seneca στη Νέα Υόρκη το 1861, σε όποιο σπίτι κι αν ζούσαν, ένα δωμάτιο προοριζόταν πάντοτε για την Anthony. Ένας από τους βιογράφους της Stanton υπολόγισε ότι, κατά τη διάρκεια της ζωής της, πέρασε περισσότερο χρόνο με την Anthony παρά με οποιονδήποτε άλλο ενήλικα, συμπεριλαμβανομένου του συζύγου της.

«Το ανδρικό στοιχείο είναι μια καταστρεπτική δύναμη, αυστηρή, εγωιστική, επιθετική, που αγαπά τον πόλεμο, την βία, την κατάκτηση, την απόκτηση… με την εκθρόνιση της γυναίκας, έχουμε αφήστε τα στοιχεία της βίας και της καταστροφής, που μόνο εκείνη έχει τη δύναμη να συγκρατήσει».

Η δράση της Stanton ήταν ριζοσπαστική και σε ό,τι αφορούσε στο κίνημα για την ποτοαπαγόρευση. Το 1852, η Stanton ζήτησε η μέθη να αποτελεί νομικό λόγο διαζυγίου. Αξίζει να σημειωθεί ότι το αίτημα αυτό ήρθε σε μία εποχή που πολλοί συντηρητικοί δεν αποδέχονταν το διαζύγιο, όποιος και να ήταν ο λόγος. Παρ’ όλα αυτά, δεν πτοήθηκε και συνέχισε, καλώντας τις γυναίκες των μεθυσμένων συζύγων να αναλάβουν τον έλεγχο των συζυγικών τους σχέσεων, λέγοντας, «Μην αφήνετε καμία γυναίκα να παραμείνει σε σχέση με έναν αλκοολικό σύζυγο. Μην αφήνετε κανέναν μεθυσμένο να είναι ο πατέρας των παιδιών της».

Επιτέθηκε, επιπλέον, στο θρησκευτικό κίνημα, ζητώντας από τις γυναίκες να δωρίσουν τα χρήματά τους στους φτωχούς, αντί να τα δίνουν για την «εκπαίδευση νεαρών ανδρών για το υπουργείο, για τη δημιουργία θεολογικής αριστοκρατίας και πανέμορφων ναών στον άγνωστο Θεό».

To εν λόγω κίνημα δεν αποτέλεσε προτεραιότητα για την Stanton κατά τα επόμενα χρόνια. Χρησιμοποίησε, ωστόσο, τις διοργανώσεις του για να προωθεί τα ζητήματα που σχετίζονταν με τα δικαιώματα των γυναικών. Για τον σκοπό αυτό, έγραφε και τακτικά άρθρα για το The Lily, μία μηνιαία εφημερίδα που την εξυπηρετούσε στο να αναδείξει τα κοινωνικά ζητήματα που εκείνη έκρινε σημαντικά. Έγραψε επίσης για το The Una, ένα περιοδικό που εκδόθηκε από την Paulina Wright Davis για τα δικαιώματα των γυναικών, και για το New York Tribune, μια καθημερινή εφημερίδα που εκδόθηκε από τον Horace Greeley.

Εκείνη την εποχή, μία παντρεμένη γυναίκα θεωρούνταν ιδιοκτησία του συζύγου της και, φυσικά, δεν μπορούσε να έχει κανένα περιουσιακό στοιχείο στην κατοχή της.

Ο πατέρας της Stanton προώθησε ένα νομοσχέδιο που άλλαζε τα μέχρι τότε καθιερωμένα. Το νομοσχέδιο, που ψηφίστηκε τελικά το 1848 και επέτρεπε σε μια παντρεμένη γυναίκα να διατηρήσει την περιουσία που είχε πριν από το γάμο ή να αποκτήσει κατά τη διάρκεια του γάμου, ήταν ένα σημαντικό επίτευγμα για το γυναικείο κίνημα, προωθώντας τη θέση της γυναίκας μέσα στην κοινωνία, καθώς αυξήθηκε, έτσι, η δυνατότητά τους να ενεργούν ανεξάρτητα από τους συζύγους τους.

Μάλιστα, το εν λόγω νομοσχέδιο έμελλε να γίνει ο μοχλός προώθησης και άλλων, παρόμοιων νομοσχεδίων, για τα οποία πάλεψε η Stanton, όπως, για παράδειγμα, το δικαίωμα των γυναικών να μιλούν δημόσια και, μετέπειτα, το δικαίωμα να ψηφίζουν.

Το 1860, η Stanton έδωσε μία εμβληματική ομιλία, ενώπιον της Επιτροπής Δικαστικών και ενός μεγάλου ακροατηρίου, υποστηρίζοντας ότι το δικαίωμα ψήφου ήταν η μόνη πραγματική προστασία για τις παντρεμένες γυναίκες, τα παιδιά τους και τα υλικά τους περιουσιακά στοιχεία. Επισήμανε ομοιότητες στο νομικό καθεστώς της γυναίκας και των σκλάβων, λέγοντας, «η προκατάληψη κατά του χρώματος, την οποία ακούμε τόσο πολύ, δεν είναι ισχυρότερη από αυτήν κατά του φύλου. Παράγεται από την ίδια αιτία και εκδηλώνεται πάρα πολύ με τον ίδιο τρόπο. Το δέρμα του μαύρου και το φύλο της γυναίκας είναι και τα δύο εκ πρώτης όψεως αποδεικτικά στοιχεία ότι σκόπευαν να υποταχθούν στον λευκό σαξονικό άνδρα».

Την ίδια χρονιά, η Stanton απασχόλησε και πάλι την κοινωνία της εποχής, δίνοντας μία ομιλία διάρκειας μίας ώρας στη Δέκατη Εθνική Σύμβαση για τα Δικαιώματα της Γυναίκας. Στο πλαίσιο αυτής της ομιλίας, η Stanton είπε πράγματα που κανείς δεν είχε τολμήσει να ξεστομίσει έως τότε, δημιουργώντας μια έντονη συζήτηση που ξεκίνησε μια ολόκληρη συνεδρία.

Αναφέρθηκε σε τραγικά παραδείγματα ανθυγιεινών γάμων, υποδηλώνοντας ότι ορισμένοι γάμοι ισοδυναμούσαν με «νόμιμη πορνεία». Αμφισβήτησε τόσο τη συναισθηματική, όσο και τη θρησκευτική πλευρά του γάμου, ορίζοντας τον γάμο ως αστικό συμβόλαιο, που υπόκειται στους ίδιους περιορισμούς οποιουδήποτε άλλου συμβολαίου. «Εάν ένας γάμος δεν παρήγαγε την αναμενόμενη ευτυχία», είπε, «τότε θα ήταν καθήκον να τον τερματίσουμε».

Τα λόγια της Stanton προκάλεσαν οξείες αντιδράσεις στο ακροατήριο, με τον ηγέτη της διοργάνωσης, Wendell Phillips να προσπαθεί να δώσει τέλος στην συζήτηση. Φαίνεται, όμως, ότι η ιδέα είχε αρχίσει να ωριμάζει στον συλλογικό νου και ο Phillips δεν κατάφερε να σωπάσει τις ανατρεπτικές φωνές.

Η ομιλία της Stanton για τα διαζύγια έγινε, στη συνέχεια, μία από τις πιο δημοφιλείς, με το ακροατήριο που έφθανε για να την ακούσει να αγγίζει τα 1.200 άτομα.

Η μάχη κατά της δουλείας

Το ζήτημα της σκλαβιάς των μαύρων, που ήταν ένα από εκείνα που μάστιζαν την κοινωνία, δεν άφησε ασυγκίνητη την Stanton, που το 1860 δημοσίευσε ένα φυλλάδιο με τίτλο «The Slaves Appeal», γραμμένο από αυτό που φαντάστηκε ότι είναι η άποψη μιας υποδουλωμένης γυναίκας. Η φανταστική ομιλήτρια χρησιμοποιεί ζωντανή θρησκευτική γλώσσα, εκφράζοντας θρησκευτικές απόψεις πολύ διαφορετικές από αυτές που είχε η ίδια η Stanton.

Η ομιλήτρια περιγράφει τη φρίκη της δουλείας, λέγοντας, «Το αδύναμο κορίτσι, για το οποίο πληρώσατε ένα τίμημα, αλλά χθες, σε μια αγορά της Νέας Ορλεάνης, δεν είναι η νόμιμη σύζυγός σας. Βλάβη και καταδίκη, τόσο για τον αφέντη, όσο και για τον σκλάβο, είναι αυτή η χονδρική παραβίαση των αμετάβλητων νόμων του Θεού». Μέσα από το φυλλάδιο, η Stanton ζητούσε αλλαγή της Ομοσπονδιακής Νομοθεσίας για τους φυγόδικους σκλάβους.

Το 1863, η Anthony μετακόμισε στο σπίτι της Stanton στην Νέα Υόρκη και οι δύο γυναίκες άρχισαν να οργανώνουν τον Εθνικό Σύνδεσμο Γυναικών, που θα αναλάμβανε την εκστρατεία για τροποποίηση του Συντάγματος των ΗΠΑ, που θα καταργούσε τη δουλεία. Πρόκειται για την πρώτη εθνική πολιτική οργάνωση γυναικών στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Στη μεγαλύτερη προσπάθεια στην ιστορία του έθνους μέχρι εκείνη τη στιγμή, η Ένωση συγκέντρωσε σχεδόν 400.000 υπογραφές για την κατάργηση της δουλείας, συμβάλλοντας καθοριστικά στην έγκριση της 13ης Τροπολογίας, η οποία τερμάτισε τη δουλεία.

Αν και ο σκοπός του ήταν η κατάργηση της δουλείας, το Συνέδριο κατέστησε σαφές ότι υποστήριζε επίσης την πολιτική ισότητα για τις γυναίκες, εγκρίνοντας ένα ψήφισμα στην ιδρυτική του σύμβαση, που ζητούσε ίσα δικαιώματα για όλους τους πολίτες, ανεξάρτητα από τη φυλή ή το φύλο. Η Ένωση γενικότερα προώθησε έμμεσα τα δικαιώματα των γυναικών με διάφορους τρόπους.

Τα 5.000 μέλη του αποτελούσαν ένα εκτεταμένο δίκτυο γυναικών ακτιβιστών, που απέκτησαν εμπειρία, η οποία βοήθησε στη δημιουργία άλλων μορφών κοινωνικού ακτιβισμού. Αυτή ήταν και η δράση που «χάρισε» στην Stanton και την Anthony σημαντική φήμη σε εθνικό, μάλιστα, επίπεδο.

Τον Μάιο του 1866, Stanton και Anthony οργάνωσαν την 11η Εθνική Σύμβαση για τα δικαιώματα των γυναικών. Η σύμβαση ψήφισε για να μετατραπεί σε Αμερικανική Ένωση Ίσων Δικαιωμάτων (AERA), της οποίας σκοπός ήταν η εκστρατεία για τα ίσα δικαιώματα όλων των πολιτών, ανεξάρτητα από τη φυλή ή το φύλο, ειδικά το δικαίωμα του εκλέγειν. Η Stanton, μάλιστα, παρείχε φιλοξενία σε μερικούς από τους παρευρισκόμενους σε αυτό το συνέδριο. Η Sojourner Truth, πρώην σκλάβα και ακτιβίστρια για τα δικαιώματα των γυναικών, ήταν μία από εκείνους που φιλοξενήθηκαν στο σπίτι της Stanton.

Την ίδια χρονιά, ένα ιστορικό γεγονός με πρωταγωνίστρια την Stanton ήρθε να ενδυναμώσει κι άλλο την γυναικεία φωνή.

Η Stanton ανακηρύχθηκε υποψήφια για το Κογκρέσο και έγινε έτσι η πρώτη γυναίκα που τέθηκε ποτέ υποψήφια για μία τέτοια θέση. Η ίδια δήλωσε ότι, παρ’ ότι δεν είχε το δικαίωμα να ψηφίσει, δεν υπήρχε τίποτα στο Σύνταγμα που να την εμποδίζει από να θέσει την υποψηφιότητά της στο Κογκρέσο. Αγωνιζόμενη τόσο έναντι των υποψηφίων των Δημοκρατικών, όσο και των Ρεπουμπλικανών, έλαβε μόνο 24 ψήφους. Η εκστρατεία της, ωστόσο, απασχόλησε έντονα τον Τύπο.

Κατά τη διάρκεια της συζήτησης για τη 15η Τροποποίηση, η Stanton έγραψε άρθρα για την Επανάσταση, με γλώσσα που ήταν ελιτιστική και φυλετικά υποβαθμισμένη. Πίστευε ότι θα χρειαζόταν μια μακρά διαδικασία εκπαίδευσης πριν πολλοί από τους πρώην σκλάβους και τους μετανάστες εργαζόμενους μπορούσαν να συμμετάσχουν ως ψηφοφόροι. Η Stanton έγραψε: «Αμερικάνες γυναίκες με πλούτο, εκπαίδευση, αρετή και φινέτσα αν δεν επιθυμείτε τις χαμηλότερες τάξεις των Κινέζων, Αφρικανών, Γερμανών και Ιρλανδών, με τις υποβαθμισμένες ιδέες τους για την γυναίκα να κάνουν νόμους για εσάς και τις κόρες σας, απαιτήστε οι γυναίκες να εκπροσωπούνται στην κυβέρνηση».

«Η Επανάσταση»

Το 1868, η Stanton ιδρύει μαζί με την Anthony μία εβδομαδιαία εφημερίδα 16 σελίδων με τον τίτλο «The Revolution» στη Νέα Υόρκη. Η Stanton ανέλαβε τον ρόλο του συντάκτη, με το περιεχόμενο της εφημερίδας να επικεντρώνεται κυρίως στα δικαιώματα των γυναικών, ιδίως στην ψηφοφορία για τις γυναίκες. Κάλυπτε, ωστόσο, θέματα όπως η πολιτική, το εργατικό κίνημα και η χρηματοδότηση. Ένας από τους δηλωμένους στόχους του ήταν να παρέχει ένα φόρουμ, στο οποίο οι γυναίκες θα μπορούσαν να ανταλλάξουν απόψεις για βασικά ζητήματα. Κεντρικό σύνθημα της εφημερίδας ήταν: «Άνδρες, τα δικαιώματά τους και τίποτα περισσότερο: γυναίκες, τα δικαιώματά τους και τίποτα λιγότερο».

Παρά τον σχετικά σύντομο χρόνο που βρισκόταν στα χέρια τους, η εφημερίδα έδωσε στις Stanton και Anthony ένα μέσο για να εκφράσουν τις απόψεις τους.

Elizabeth Cady Stanton και Susan B. Anthony,, πηγή: Instagram

Τον Μάιο του 1869, οι Stanton και Anthony, μαζί με άλλους, σχημάτισαν τον Εθνικό Σύνδεσμο Δικαιωμάτων των Γυναικών (NWSA), με πρόεδρο την Stanton.  Η NWSA ήταν πολιτικά ανεξάρτητη και επικεντρώθηκε πρωτίστως στο να κερδίσει το δικαίωμα ψήφου για τις γυναίκες σε εθνικό επίπεδο. Εργάστηκε αρχικά σε ένα ευρύ φάσμα ζητημάτων που αφορούσαν στις γυναίκες, συμπεριλαμβανομένης της μεταρρύθμισης του διαζυγίου και της ίσης αμοιβής για τις γυναίκες.

Το 1871, η NWSA υιοθέτησε επίσημα αυτό που είχε γίνει γνωστό ως στρατηγική Νέας Αναχώρησης, ενθαρρύνοντας τις γυναίκες να προσπαθήσουν να ψηφίσουν και να καταθέσουν αγωγές εάν τους αρνηθεί αυτό το δικαίωμα. Σύντομα, εκατοντάδες γυναίκες προσπάθησαν να ψηφίσουν σε δεκάδες περιοχές. Το 1880, η Stanton προσπάθησε να ψηφίσει. Όταν οι εκλογικοί υπάλληλοι αρνήθηκαν να της αφήσουν να τοποθετήσει την ψήφο της στο κουτί, την πέταξε σε αυτούς.

Το 1878, οι Stanton και Anthony έπεισαν τον γερουσιαστή Aaron A. Sargent να εισαγάγει στο Κογκρέσο μια τροποποίηση της ψηφοφορίας των γυναικών που, περισσότερο από 40 χρόνια αργότερα, θα επικυρωθεί ως η 19η Τροποποίηση του Συντάγματος των Ηνωμένων Πολιτειών.

Η Stanton ταξίδεψε με την κόρη της, Harriet στην Ευρώπη τον Μάιο του 1882. Τότε, ήταν ήδη δημόσιο πρόσωπο με ιδιαίτερη σημασία στην Ευρώπη, έδωσε αρκετές ομιλίες εκεί και έγραψε κείμενα για αμερικανικές εφημερίδες. Αφού η Anthony την προσχώρησε στην Αγγλία τον Μάρτιο του 1883, ταξίδεψαν μαζί για να συναντηθούν με ηγέτες των ευρωπαϊκών γυναικείων κινημάτων, θέτοντας τα θεμέλια για μια διεθνή γυναικεία οργάνωση. Stanton και Anthony επέστρεψαν μαζί στις ΗΠΑ το Νοέμβριο του 1883. Το 1888, εκπρόσωποι από 53 γυναικείες οργανώσεις σε 9 χώρες συναντήθηκαν στην Ουάσινγκτον, για να σχηματίσουν τελικά το Διεθνές Συμβούλιο Γυναικών (ICW), το οποίο εξακολουθεί να είναι ακόμη και σήμερα ενεργό.

Το 1876, η Anthony μετακομίζει στο σπίτι της Stanton στο Νιου Τζέρσεϋ, ώστε οι δυο τους να εργαστούν για το βιβλίο «History of Woman Suffrage». Οι δύο γυναίκες οραματίζονταν αρχικά να δημιουργήσουν μία απλή έκδοση, που θα μπορούσε να δημοσιευθεί γρήγορα. Ωστόσο, το έργο εξελίχθηκε τελικά σε ένα βιβλίο 6 τόμων, με περισσότερες από 5.700 σελίδες συνολικά, που κάλυπταν την ιστορία μίας περιόδου 41 ετών.

Οι τρεις πρώτοι τόμοι, που καλύπτουν το κίνημα μέχρι το 1885, δημιουργήθηκαν από τις Stanton, Anthony και Matilda Joslyn Gage, με την Stanton να γράφει το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος. Το History of Woman Suffrage αποτέλεσε ένα ιστορικής σημασίας κείμενο, που διατηρεί μία τεράστια ποσότητα υλικού, η οποία διαφορετικά θα μπορούσε να έχει χαθεί για πάντα. Ωστόσο, ορισμένα από όσα αναφέρονται υπερτονίζουν τις δράσεις των δύο γυναικών, αφήνοντας στο περιθώριο άλλες σημαντικές ακτιβίστριες. Παρ’ όλα αυτά, το εν λόγω βιβλίο αποτέλεσε για χρόνια την κύρια πηγή τεκμηρίωσης σχετικά με το Κίνημα της Γυναικείας Ψήφου.

Από τα τέλη του 1869 και για 10 χρόνια, η Stanton εργάστηκε ως λέκτορας του γραφείου της Νέας Υόρκης για το project Redpath Lyceum. Έως το 1879, η Stanton ταξίδευε 8 μήνες το χρόνο, για να συμμετέχει σε έναν κύκλο διαλέξεων, παρέχοντας μία ή ακόμη και δύο ομιλίες την ημέρα. Διοργάνωσε επίσης μικρότερες συναντήσεις σε τοπικές κοινότητες με γυναίκες που ενδιαφέρονταν για τα δικαιώματα των γυναικών.

Η πιο δημοφιλής διάλεξή της, με τίτλο «Τα κορίτσια μας», προέτρεψε τις νέες γυναίκες να είναι ανεξάρτητες και να αναζητήσουν αυτοεκπλήρωση. Τα κέρδη που εξασφάλισε από αυτή την δραστηριότητα ήταν εντυπωσιακά.

Όταν ο πατέρας της πέθανε, το 1859, η Stanton έλαβε κληρονομιά αξίας περίπου 50.000 δολαρίων, ή περίπου 1.400.000 δολάρια στα σημερινά δολάρια. Το 1868, αγόρασε ένα επιβλητικό εξοχικό σπίτι κοντά στο Tenafly του New Jersey, μια ώρα με το τρένο από τη Νέα Υόρκη. Το σπίτι της Stanton στο Tenafly αποτελεί σήμερα Εθνικό Ιστορικό Ορόσημο. 

Το 1890, δημιουργήθηκε η Εθνική Αμερικανική Οργάνωση για την Ψήφο των Γυναικών, της οποίας η Stanton προήδρευσε μετά από επιμονή της Anthony. Στην πρώτη ομιλία της μετά την ίδρυση της Οργάνωσης, παρότρυνε α μέλη να εργαστούν σε ένα ευρύ φάσμα γυναικείων θεμάτων και ζήτησε να συμπεριληφθούν όλες οι φυλές, οι θρησκείες και οι κοινωνικές τάξεις, συμπεριλαμβανομένων των «Μορμόνων, Ινδών και μαύρων γυναικών».

Το 1892, η Stanton έδωσε την ομιλία που έγινε γνωστή ως «Η μοναξιά του εαυτού» . Η ίδια πίστευε ότι αυτή ήταν η καλύτερη ομιλία που έδωσε ποτέ, κάτι στο οποίο συμφώνησε και μεγάλο μέρος του ακροατηρίου της. Στην προσπάθεια του σκοπού που υπηρέτησε εφ’ όρου ζωής, να ανατρέψει δηλαδή την πεποίθηση της κοινωνίας ότι οι γυναίκες ήταν μικρότερα όντα από τους άνδρες και, ως εκ τούτου, δεν ήταν κατάλληλες για ανεξαρτησία, η Stanton είπε σε αυτήν την ομιλία ότι οι γυναίκες πρέπει να αναπτυχθούν, να αποκτήσουν εκπαίδευση και να αναπτύξουν μια εσωτερική δύναμη, μια πίστη στον εαυτό τους. Η αυτονομία ήταν το βασικό στοιχείο στη ζωή μιας γυναίκας, όχι ο ρόλος της ως κόρης, συζύγου ή μητέρας.

Στη Διακήρυξη των Συναισθημάτων που γράφτηκε για τη Σύμβαση Seneca Falls του 1848, η Stanton απαρίθμησε μια σειρά από παράπονα εναντίον των ανδρών που, μεταξύ άλλων, απέκλεισαν τις γυναίκες από ηγετικούς ρόλους στη θρησκεία. Σε ένα από αυτά τα παράπονα, η Stanton είπε ότι ο άνθρωπος «έχει σφετεριστεί το προνόμιο του ίδιου του Ιεχωβά, ισχυριζόμενος ότι έχει το δικαίωμα να της εκχωρήσει μια σφαίρα δράσης, όταν αυτό ανήκει στη συνείδησή της και στον Θεό της». Αυτό ήταν και το μόνο παράπονο που εξέφρασε ποτέ, το οποίο δεν είχε να κάνει με κάποιο κοινωνικό ζήτημα, αλλά με ζήτημα πίστης και πεποιθήσεων, που αμφισβητούσε μια θεμελιώδη βάση εξουσίας και αυτονομίας.

Παρά το γεγονός ότι σε εκείνο το σημείο υπερασπίστηκε την πίστη, η ίδια αντιτάχθηκε στην προσπάθεια πολλών να επιβάλλουν την χριστιανική ηθική μέσω ενεργειών, όπως η διδασκαλία της Βίβλου στα δημόσια σχολεία

Το 1895, μάλιστα, η Stanton δημοσίευσε το «The Woman’s Bible», μια προκλητική εξέταση της Βίβλου, που αμφισβήτησε το καθεστώς της ως λόγου του Θεού και επιτέθηκε στον τρόπο που χρησιμοποιείται για να υποβιβάσει τις γυναίκες σε κατώτερη θέση. Η Stanton δούλεψε μελετώντας μεθοδικά την Βίβλο, παραθέτοντας επιλεγμένα αποσπάσματα και σχολιάζοντάς τα, συχνά σαρκαστικά. Το βιβλίο έγινε αυτό που σήμερα θα ονομάζαμε best-seller, με 7 εκτυπώσεις σε διάστημα 6 μηνών, ενώ μεταφράστηκε και σε διάφορες γλώσσες. Ένας δεύτερος τόμος δημοσιεύθηκε το 1898.

Το βιβλίο δημιούργησε μια καταιγίδα αντιπαραθέσεων, που επηρέασε ολόκληρο το κίνημα για τα δικαιώματα των γυναικών. Η Stanton, φυσικά, δεν εξεπλάγη καθόλου με τις αντιδράσεις. Είχε πει, μάλιστα, σε έναν γνωστό της: «Λοιπόν, αν εμείς που βλέπουμε τους παραλογισμούς των παλιών δεισιδαιμονιών δεν τους αποκαλύπτουμε ποτέ σε άλλους, πώς μπορεί ο κόσμος να σημειώσει πρόοδο στις θεολογίες; Είμαι στο ηλιοβασίλεμα της ζωής μου και πιστεύω ότι είναι η ειδική μου αποστολή να πω στους ανθρώπους τι δεν είναι διατεθειμένοι να ακούσουν».

Η διαδικασία της κριτικής εξέτασης του κειμένου της Βίβλου bήταν ήδη καθιερωμένη πρακτική σε επιστημονικούς κύκλους. H καινοτομία αυτού που έκανε η Stanton ήταν ήταν να εξετάσει προσεκτικά τη Βίβλο από τη σκοπιά μιας γυναίκας, στηρίζοντας τα ευρήματά της στην ιδέα ότι μεγάλο μέρος του κειμένου δεν αντανακλούσε τον λόγο του Θεού, αλλά προκατάληψη εναντίον των γυναικών σε μια λιγότερο πολιτισμένη εποχή.

Στο βιβλίο της, η Stanton αρνήθηκε ρητά πολλά από τα κεντρικά στοιχεία του παραδοσιακού χριστιανισμού, λέγοντας: «Δεν πιστεύω ότι κανένας άνθρωπος είδε ποτέ ή μίλησε με τον Θεό, δεν πιστεύω ότι ο Θεός ενέπνευσε τις εντολές του Μωυσή ή είπε στους ιστορικούς αυτά που εκείνοι ισχυρίζονται για τις γυναίκες, γιατί όλες οι θρησκείες του κόσμου την υποβαθμίζουν και όσο η γυναίκα δέχεται τη θέση που της αποδίδουν, η χειραφέτησή της είναι αδύνατη», καταλήγοντας με την ελπίδα να «ανοικοδομήσουμε μία πιο ορθολογική θρησκεία για τον 19ο αιώνα».

Η Stanton συνάντησε οξείες αντιδράσεις για το βιβλίο και εντός της οργάνωσης της NAWSA, με αποτέλεσμα να αποξενωθεί σταδιακά εντελώς από το κίνημα, με πληθώρα μελών να χάσουν τον σεβασμό τους για την Stanton έως το τέλος της ζωής της.

Elizabeth Cady Stanton, πηγή: Instagram

Όταν η Stanton επέστρεψε από το τελευταίο ταξίδι της στην Ευρώπη το 1891, αφιερώθηκε στην προώθηση του δικαιώματος όλων στην εκπαίδευση, ζήτημα για το οποίο πάλευε για καιρό. Το 1894, μάλιστα, ήρθε σε αντιπαράθεση με τον William Lloyd Garrison, Jr. σχετικά με αυτό το ζήτημα στις σελίδες του Woman’s Journal. Η κόρη της, Harriot Stanton Blatch, η οποία ήταν τότε ενεργή στο κίνημα για το δικαίωμα ψήφου των γυναικών ενοχλήθηκε από τις απόψεις που εξέφρασε η μητέρα της κατά τη διάρκεια αυτής της συζήτησης. Δημοσίευσε μια κριτική για τις απόψεις της μητέρας της, λέγοντας ότι υπήρχαν πολλοί άνθρωποι που δεν είχαν την ευκαιρία να αποκτήσουν εκπαίδευση, ωστόσο είναι έξυπνοι και ικανοί πολίτες, που αξίζουν το δικαίωμα ψήφου. Σε μια επιστολή προς τη NAWSA του 1902, η Stanton συνέχισε την εκστρατεία της, ζητώντας «μια συνταγματική τροποποίηση, που να απαιτεί από κάποιον να έχει το προνόμιο της εκπαίδευσης», λέγοντας ότι «όλοι όσοι ψηφίζουν πρέπει να διαβάζουν και να γράφουν την αγγλική γλώσσα».

Το 1898, η Stanton δημοσίευσε τα απομνημονεύματά της, από μία πορεία περισσότερων από 80 χρόνια, στα οποία παρουσίασε την εικόνα με την οποία θα ήθελε να την θυμούνται. Σε αυτά, η Stanton προέβαλε πολύ περισσότερο την εικόνα της ως μητέρα και σύζυγος, παρά ως ακτιβίστρια. Στο ίδιο κείμενο, η Stanton έχει αφιερώσει επίσης ένα εκτενές κομμάτι στην Anthony. Παρά το γεγονός ότι το τελευταίο διάστημα είχαν απομακρυνθεί, η Stanton έγραψε για την Anthony «αφιερώνω αυτόν τον τόμο στην Susan B. Anthony, τη σταθερή φίλη μου για μισό αιώνα».

Η Stanton πέθανε στη Νέα Υόρκη στις 26 Οκτωβρίου 1902, 18 χρόνια πριν οι γυναίκες πετύχουν το δικαίωμα ψήφου στις Ηνωμένες Πολιτείες μέσω της 19ης Τροποποίησης του Συντάγματος των ΗΠΑ. Η ιατρική έκθεση ανέφερε ότι η αιτία θανάτου ήταν καρδιακή ανεπάρκεια. Σύμφωνα με την κόρη της, Harriet, η Stanton είχε αναπτύξει αναπνευστικά προβλήματα. Μια μέρα πριν πεθάνει, η Stanton είπε στον γιατρό της, μια γυναίκα, να της δώσει κάτι για να επιταχύνει το θάνατό της, εάν το πρόβλημα δεν μπορούσε να θεραπευτεί.

Δύο χρόνια νωρίτερα, η Stanton είχε υπογράψει ένα έγγραφο, σύμφωνα με το οποίο ο εγκέφαλός της έπρεπε να δωριστεί στο Πανεπιστήμιο του Κορνέλ για επιστημονική μελέτη μετά το θάνατό της, παρ’ ότι η επιθυμία της αυτή δεν πραγματοποιήθηκε.

«Ανεξάρτητα από το πόσο οι γυναίκες προτιμούν να βασίζονται κάπου, να τις προστατεύουν και να τις στηρίζουν, και από το αν οι άντρες προτιμούν να τις έχουν έτσι, πρέπει να κάνουν το ταξίδι της ζωής μόνες τους».

Μετά το θάνατό της, η Anthony έγραψε σε έναν φίλο: «Ω, αυτή η φοβερή παύση! Φαίνεται αδύνατο να ηρεμήσει η φωνή που μου άρεσε να ακούω για πενήντα χρόνια. Πάντα ένιωθα ότι πρέπει να έχω τη γνώμη της κυρίας Stanton για τα πράγματα, για να γνωρίζω πού βρίσκομαι. Τώρα είμαι ολόκληρη στη θάλασσα».

Ακόμα και μετά το θάνατό της, οι εχθροί του δικαιώματος ψήφου των γυναικών συνέχισαν να χρησιμοποιούν τις πιο ανορθόδοξες δηλώσεις της για να προωθήσουν την αντίθεση στην επικύρωση της 19ης Τροπολογίας, η οποία έγινε νόμος το 1920.

Εκτός από μια συλλογή από επιστολές που δημοσίευσαν τα παιδιά της, κανένα σημαντικό βιβλίο δεν δημοσιεύθηκε για την Stanton μέχρι να εκδοθεί πλήρης βιογραφία το 1940 με τη βοήθεια της κόρης της. O καθοριστικός ρόλος της Stanton σε ό,τι αφορά στα γυναικεία δικαιώματα άρχισε και πάλι να φαίνεται με την άνοδο του νέου φεμινιστικού κινήματος στη δεκαετία του 1960 και την καθιέρωση ακαδημαϊκών προγραμμάτων ιστορίας των γυναικών.

Η Stanton τιμήθηκε μαζί με τη Lucretia Mott και τη Susan B. Anthony σε ένα γλυπτό από την Αδελαΐδα Τζόνσον στο Καπιτώλιο των Ηνωμένων Πολιτειών, που αποκαλύφθηκε το 1921. Τοποθετήθηκε για χρόνια στην κρύπτη του κτιρίου του Καπιτωλίου, ενώ το 1997 μεταφέρθηκε σε μια πιο εξέχουσα τοποθεσία, στη ροτόντα.

Το 1965, το Elizabeth Cady Stanton House στο Seneca Falls ανακηρύχθηκε Εθνικό Ιστορικό Ορόσημο. Είναι πλέον μέρος του Εθνικού Ιστορικού Πάρκου για τα Δικαιώματα της Γυναίκας.

Το 1975 το Elizabeth Cady Stanton House στο Tenafly του New Jersey, ανακηρύχθηκε εθνικό ιστορικό ορόσημο.

Το 1999 παρουσιάστηκε ένα γλυπτό του Ted Aub, για να τιμήσει την φιλία της Stanton και της Anthony, που γνωρίστηκαν μέσω της Amelia Bloomer στις 12 Μαΐου 1851. Αυτό το γλυπτό, που ονομάζεται “When Anthony Met Stanton”, αποτελείται από τις τρεις γυναίκες που απεικονίζονται σε χάλκινα αγάλματα πραγματικού μεγέθους. Το γλυπτό είναι τοποθετημένο ώστε να έχει θέα προς την λίμνη Van Cleef στο Seneca Falls της Νέας Υόρκης.

Η Stanton εορτάζεται, μαζί με την Amelia Bloomer, τη Sojourner Truth και τη Harriet Ross Toubman στο ημερολόγιο των αγίων της Επισκοπικής Εκκλησίας στις 20 Ιουλίου κάθε έτους.

Πρόσφατα, μάλιστα, και συγκεκριμένα τον Αύγουστο παρουσιάστηκε στο Central Park της Νέας Υόρκης ένα μνημείο αφιερωμένο στις πρωτοπόρους για τα δικαιώματα των γυναικών, με αφορμή την 100ή επέτειο από το ψήφισμα της 19ης τροποποίησης που δίνει στις γυναίκες το δικαίωμα ψήφου.

Διαβάστε επίσης:

Sojourner Truth: Από το σκοτάδι της σκλαβιάς, στο φως του αγώνα για ανεξαρτησία 

Susan Brownell Anthony: O άνθρωπος που άνοιξε τον δρόμο για το δικαίωμα ψήφου των γυναικών

Η Νέα Υόρκη τιμά τρεις πρωτοπόρους των γυναικείων δικαιωμάτων με ένα μνημείο

Ακολουθήστε το Portraits στο Google News για την πιο ξεχωριστή ενημέρωση