Πόσες φορές έχουμε χαθεί στο δρόμο, έχουμε ανοίξει το κινητό μας και βρήκαμε τη λύση χάρη στο «σωτήριο» GPS; Είναι ένα από τα χρησιμότερα τεχνολογικά εργαλεία της εποχής μας, μας «λύνει τα χέρια» κι εγγυάται πως θα φτάσουμε στον προορισμό μας. Έχουμε το προνόμιο να γνωρίζουμε ακριβώς πού βρισκόμαστε, τι μαγαζιά υπάρχουν στη γύρω περιοχή, ποιες οδοί και υπηρεσίες. Όλα αυτά, χάρη σε μία γυναίκα. Την Gladys West.
Είναι η επιστήμονας που θα μείνει στην ιστορία για τη μαθηματική μοντελοποίηση του σχήματος της Γης και, μέχρι το 2018, σχεδόν κανείς δε γνώριζε ούτε το όνομά της. Όταν ξεκίνησε την καριέρα της στο Κέντρο Επιχειρήσεων του Αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού, το 1956, μάλιστα, ήταν μία από τους τέσσερις μαύρους ερευνητές. «Ήταν βαρύ το φορτίο, ήξερα πως έπρεπε να δίνω κάθε μέρα τον καλύτερό μου εαυτό», έχει αναφέρει σε συνέντευξή της στο BBC. «Να μην κάνω λάθη, να αποτελώ παράδειγμα για τους υφισταμένους μου – ειδικά τις γυναίκες. Προσπάθησα σκληρά να διατηρήσω τη θέση μου, προσπάθησα με όλες μου τις δυνάμεις.»
Γεννήθηκε το 1930 στη Virginia. Η οικογένειά της διέθετε μία μικρή φάρμα κι εκείνη εργαζόταν από μικρή στα χωράφια, μαζί με τους γονείς της. Οι χειρωνακτικές δουλειές την άφηναν, όμως, παντελώς αδιάφορη. Είχε διαφορετικά όνειρα για το μέλλον. Φιλόδοξη κι εύστροφη, δε φανταζόταν τον εαυτό της να ξεχωρίζει τα καπνά, να κόβει τα φύλλα σε μικρά κομμάτια και να φροντίζει για τα τσιγάρα των άλλων. «Σκεφτόμουν πως το πρώτο πράγμα που έπρεπε να κάνω, ήταν να φύγω από εκεί, να πάω στην πόλη. Πίστευα πως ήταν ο μοναδικός τρόπος να δραπετεύσω από την εξοχή. Όμως, όσο περισσότερο μορφωνόμουν, όσο έπαιρνα καλούς βαθμούς, τόσο συνειδητοποιούσα πως η γνώση θα αποτελούσε το διαβατήριό μου για τον έξω κόσμο.»
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Ήταν η καλύτερη μαθήτρια της τάξης και κέρδισε υποτροφία για το Πανεπιστήμιο της περιοχής. Η οικογένειά της δεν είχε τους πόρους που θα της παρείχαν την εκπαίδευση που ονειρευόταν, οπότε καταλάβαινε πως η ευκαιρία της βρισκόταν στο Κολλέγιο εκείνο. Δεν είχε, όμως, ιδέα για τον κλάδο που θα ακολουθούσε. Οι καθηγητές της τής έλεγαν πως, εφόσον ήταν άριστη σε όλα, έπρεπε να στραφεί στις θετικές επιστήμες και τους τομείς, γενικώς, που θεωρούνται δυσκολότεροι, με την πλειονότητα των υποψήφιων φοιτητών αποφεύγει. Τους άκουσε και επέλεξε το πλέον ανδροκρατούμενο τμήμα, αποφασισμένη να γίνει η μαθηματικός που θα άλλαζε τον κόσμο.
Επειδή ήταν μία από τις ελάχιστες γυναίκες, χρειάστηκε να προσπαθήσει διπλά ώστε να την υπολογίσουν οι «ανταγωνιστές» της ως ίση. Το χρώμα της, δε, την απομόνωνε ακόμη περισσότερο. «Βρισκόμουν σ’ έναν διαρκή, ατέλειωτο αγώνα δρόμου, δίνοντας μάχη για την επιβίωση, απλώς επειδή ήμουν διαφορετική», έχει δηλώσει.
Οι συμφοιτήτριές της είχαν σκοπό να γίνουν καθηγήτριες. Εκείνη, αν και πέρασε ένα-δύο χρόνια παραδίδοντας μαθήματα, έβλεπε πως το πτυχίο της ήταν δυνατό, της παρείχε ευκαιρίες σε πιο ενδιαφέροντες τομείς. Έτσι, ξεκίνησε να εργάζεται για τη ναυτική βάση του Dahlgreen. Περνούσε το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας της συλλέγοντας δεδομένα από δορυφόρους, τα οποία επεξεργαζόταν με τέτοιο τρόπο, ώστε να αναγνωρίζει την ακριβή τους τοποθεσία. Αυτή της η μελέτη είναι που οδήγησε στη δημιουργία του GPS.
«Καθόμασταν στα γραφεία μας και απλώς σκεφτόμασταν, κάναμε όλα τα βήματα που απαιτούνταν για την επίλυση ενός μαθηματικού προβλήματος», έχει πει.
Συνεργαζόταν με προγραμματιστές που ασχολούνταν με τους τεράστιους υπολογιστές της εποχής. Την ενημέρωναν για τα προγράμματα που «έτρεχαν» κι εκείνη παρατηρούσε πρώτον πώς λειτουργούσαν και, δεύτερον, τα σφάλματα που ίσως εμφανίζονταν. Κατέγραφε τα αποτελέσματα που, εννέα στις δέκα φορές, δεν ήταν σωστά, οπότε χρειαζόταν να ελέγξει και να σχεδιάσει τους αλγορίθμους από την αρχή.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Εκείνη την εποχή ήταν που ο Martin Luther King και ο Malcolm X έδιναν τις δικές τους μάχες ενάντια στο ρατσισμό. Πάνω από 250 χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν στο Μνημείο του Lincoln, για να ακούσουν τον περίφημο λόγο I Have a Dream. Η Gladys West, όμως, δε βρισκόταν ανάμεσά τους. Επειδή εργαζόταν για την κυβέρνηση, δεν της επιτρεπόταν να συμμετάσχει σε τέτοιου είδους δραστηριότητες. Ουσιαστικά, όλη της η ζωή βρισκόταν στη ναυτική εκείνη βάση και επικοινωνούσε ελάχιστα με τον έξω κόσμο, δεν είχε πλήρη επίγνωση της πραγματικότητας.
Πέρα από την έρευνα και τις μαθηματικές ιδέες, γνώρισε τον έρωτα. Συνάντησε ένα συνάδελφό της, με τ’ όνομα Ira West και ένιωσε πως κάτι υπήρχε μεταξύ τους, από το πρώτο λεπτό. Παντρεύτηκαν, έκαναν οικογένεια και είναι μαζί μέχρι σήμερα!
Το επιστημονικό της άστρο έλαμπε όλο και περισσότερο, ώσπου έγινε η project manager του προγράμματος υψομετρίας στο Seasat, τον πρώτο δορυφόρο που εντόπιζε τους ωκεανούς από απόσταση. Συνταξιοδοτήθηκε το 1998, έχοντας περάσει περισσότερα από σαράντα χρόνια στο χώρο της τεχνολογίας. Αποφάσισε, λοιπόν, να περάσει το υπόλοιπο της ζωής της ταξιδεύοντας στο πλευρό του αγαπημένου της.
Κάποια στιγμή, επέστρεψε στα έδρανα του Πανεπιστημίου για να πάρει το διδακτορικό της. Αλλά ένα εγκεφαλικό επεισόδιο ήρθε ξαφνικά, βάζοντας τα σχέδιά της σε παύση. Έχασε σημαντικό μέρος της όρασης και της ακοής της, οι κινήσεις της περιορίστηκαν στο ελάχιστο. Ήταν δυστυχισμένη. Μία μέρα, όμως, από το πουθενά, ξεπήδησαν στο μυαλό της οι λέξεις «Δε γίνεται να μείνεις για πάντα στο κρεβάτι, πρέπει να σηκωθείς από ‘δω και να πάρεις επιτέλους το διδακτορικό σου». Όχι μόνο το έκανε, αλλά ξεπέρασε κι άλλες κρίσεις στην υγεία της, όπως τον καρκίνο του μαστού.
Κι όμως, η ιστορία της παρέμενε άγνωστη. Κάποια μέρα, ένα μέλος της πανεπιστημιακής κοινότητας έριξε μία ματιά στο βιογραφικό της. Είδε τα κατορθώματά της και αποφάσισε να τα φέρει στο φως. Άρχισαν να γράφονται άρθρα, λοιπόν, για τη μυστηριώδη Gladys West που άλλαξε το πρόσωπο της τεχνολογίας. Έγινε πρότυπο για τις γυναίκες και, μόλις πρόπερσι, μπήκε στο Πάνθεον των Καινοτόμων Επιστημόνων της Αεροπορίας και του Διαστήματος.
«Παλιά, απλώς κοιταζόμασταν, ψιθυρίζαμε η μία για την άλλη. Τώρα, ο κόσμος αλλάζει κι ανοίγει λίγο περισσότερο. Οι γυναίκες βρίσκουν δρομάκια προς την επιτυχία. Αλλά και πάλι, χρειάζεται να δίνουν τις μάχες τους», τόνισε η Gladys.
Διαβάστε επίσης:
Helen Keller: «Η ζωή είναι είτε μία παράτολμη περιπέτεια, ή ένα τίποτα»
Maryam Mirzakhani: Η μοναδική γυναίκα που κέρδισε το «Νόμπελ των Μαθηματικών», σπάζοντας τα ταμπού