Τι κάνουν τα παιδιά που ζουν στα ιδρύματα όταν γίνουν 18; Υπάρχει πρόβλεψη για την κοινωνική τους ένταξη, την εκπαίδευση και την προετοιμασία για μια επαγγελματική πορεία;
Η απάντηση είναι όχι και όπως προβλέπεται από το νόμο, μετά τα 18, τα παιδιά δεν επιτρέπεται να ζουν στις δομές μαζί με τα ανήλικα παιδιά.
Οι μόνες τους επιλογές, τότε, είναι είτε να επιστρέψουν στη δυσλειτουργική οικογένεια που τα είχε κακοποιήσει στην παιδική τους ηλικία, ή να μείνουν στο δρόμο.
Τη δραματική αυτή πραγματικότητα, έμαθε τυχαία σχεδόν, πριν μερικά χρόνια η Δήμητρα Καλαντώνη, Υπεύθυνη της Εμπορικής Λειτουργίας στο ΚΠΙΣΝ, και έχασε τον ύπνο της. Έτσι η τυχαία συνάντηση που είχε, ως Πρόεδρος Γονέων και Κηδεμόνων του 1ου Γυμνασίου Παλαιού Φαλήρου, πριν από 6 χρόνια, με τη Λαμπρινή, ένα κορίτσι 19 ετών, σε μια από τις καθιερωμένες της Χριστουγεννιάτικες επισκέψεις σε δομή φιλοξενίας για κορίτσια, έγινε η αφορμή για μια νέα γενναιόδωρη πρωτοβουλία, που υπόσχεται να βοηθήσει εμπράκτως δεκάδες ακόμη έφηβους και νέους.
Η έλλειψη επιλογών που αντιμετώπιζε η Λαμπρινή, έγινε η αγωνία της Δήμητρας που γρήγορα ενεργοποιήθηκε και ξεκίνησε την Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία (ΑΜΚΕ) Εξέλιξη Ζωής, που δημιουργήθηκε για να στηρίξει τα παιδιά που ζουν στα ιδρύματα, μετά τα 18 τους χρόνια, όταν πια ο νόμος δεν τους επιτρέπει να παραμείνουν σε αυτά.
Η Δήμητρα Καλαντώνη, ιδρύτρια και Πρόεδρος της ΑΜΚΕ Εξέλιξη Ζωής, μιλάει αποκλειστικά στο Portraits.gr για την απόφασή της να λάβει ενεργή δράση για την ένταξη στην κοινωνία και τη στήριξη των παιδιών που ζουν σε ιδρύματα. Μας εξηγεί πώς και γιατί επέλεξε, παράλληλα με την επιτυχημένη επαγγελματική της πορεία, να κυνηγήσει ένα όνειρο και να υλοποιήσει το δύσκολο εγχείρημα της δημιουργίας της Εξέλιξης ζωής.
Πώς αποφασίσατε να ξεκινήσετε την Εξέλιξη ζωής;
Είμαι πολύ ευαισθητοποιημένη με τα παιδιά και ειδικά στα κακοποιημένα παιδιά, που έχουν περισσότερες ανάγκες και τότε, πριν 6 χρόνια, επισκεπτόμουν το ορφανοτροφείο Άγιος Αλέξανδρος πολύ τακτικά για να βοηθήσω όπως μπορούσα. Ως πρόεδρος του Συλλόγου Γονέων στο γυμνάσιο του γιου μου, πρότεινα στα παιδιά, να δωρίσουν ένα ποσό που είχαν συγκεντρώσει, αγοράζοντας δώρα -πράγματα καθημερινής χρήσης, όπως ρούχα, σεσουάρ, ηχοσύστημα, για τα παιδιά του Ορφανοτροφείου. Με αφορμή τα δώρα, έγινε μια μεγάλη ευχαριστήρια γιορτή και στο πλαίσιο αυτής της επαφής, συνάντησα τη Λαμπρινή, ένα κορίτσι 20 χρονών που είχε τελειώσει το σχολείο και ενώ βάσει νόμου έπρεπε να φύγει γιατί είχε κλείσει τα 18 παρέμενε «κρυφά» στο ορφανοτροφείο. Όπως μου είπε η Διευθύντρια, η μόνη λύση θα ήταν ή να γυρίσει στην οικογένειά της που την είχε κακοποιήσει, ή να μείνει στο δρόμο.
Τότε έμαθα ότι δεν υπάρχει πρόβλεψη για μετά τα 18 για τα παιδιά των ορφανοτροφείων, και έχασα τον ύπνο μου για κάτι μήνες… Ως μαμά, και με την αδυναμία που έχω στα παιδιά, ένιωσα ότι κάτι πρέπει να κάνω. Όσο κι αν έψαξα διαπίστωσα ότι δεν υπάρχει καμία πρόνοια γι’ αυτά τα παιδιά, ενώ στο εξωτερικό οι ανάγκες των νέων αυτών καλύπτεται από άλλου είδους επιδόματα.
Λόγω της Λαμπρινής λοιπόν, συνειδητοποίησα, ότι πρέπει να γίνει κάτι ώστε να φτιαχτεί μια οικογένεια για να στηρίζει τα παιδιά μετά τα 18.
Ποια ήταν η επόμενη κίνησή σας για την υλοποίηση των στόχων σας;
Η αρχική ιδέα ήταν για τα παιδιά μετά τα 18, αλλά γρήγορα κατάλαβα ότι πρέπει να ξεκινάμε από πιο νωρίς για να προετοιμάζονται τα παιδιά και ψυχικά και εκπαιδευτικά ώστε τα παιδιά να προσπαθούν να έχουν ελπίδα μέσα τους. Αν δεν τα βοηθήσουμε από πριν τα 18 να αποκτήσουν ικανότητες και διάθεση για να έχουν σχέδια, η στήριξη μετά τα 18 δεν επαρκεί.
Πορευτήκαμε από την αρχή μαζί με τη Μάρα Κωστάλα, που σήμερα είναι Γενική Διευθύντρια στην Εξέλιξη Ζωής, για το σχεδιασμό του έργου και την εξασφάλιση της δωρεάς, και πέρυσι ξεκινήσαμε. Αναζήτησα τη Λαμπρινή για να τη βοηθήσουμε, αφού είχαμε ξεκινήσει, αλλά ήταν αργά είχε επιστρέψει στην οικογένειά της. Έγινε όμως η αφορμή για να δημιουργηθεί μια λύση για όλα τα άλλα παιδιά.
Θέλαμε να προλάβουμε τα παιδιά, με το που βγαίνουν από τα ιδρύματα, να αποϊδρυματοποιηθούν με επιτυχία και να αυτονομηθούν, ώστε να νιώσουν ότι έχουν επιλογή και να ενισχύσουμε την αυτοπεποίθησή τους ώστε να ακολουθήσουν θετικές επιλογές.
Κλείσατε ήδη ένα χρόνο δράσεων. Τι κάνατε σε αυτόν τον πρώτο χρόνο;
Έχουμε πλαισιώσει όλα τα παιδιά με ψυχολόγους που τα παρακολουθούν στενά, ελέγχουν την πρόοδό τους και φροντίζουν για τη συνολική τους στήριξη. Θέλουμε να δίνουμε στα παιδιά των ιδρυμάτων ό,τι δίνει μιας μεσαίας τάξης οικογένεια στα δικά της παιδιά.
Οι επωφελούμενοι μας το πρώτο έτος, είναι 100 παιδιά, από τα χωριά SOS της Βάρης και τη Στέγη Νέων, από τη Στέγη Άγιος Αλέξανδρος στο Παλαιό Φάληρο και από το Χριστοδούλειο Ίδρυμα στο Χαϊδάρι. Πρόκειται για παιδιά 12-18 ετών και φέτος πιλοτικά ξεκινήσαμε να συμπεριλάβουμε κάποια επιπλέον 7 παιδιά από 18-20 ετών για να τους καλύψουμε διαμονή και σπουδές. Πρόκειται για παιδιά με τα οποία δουλέψαμε πέρυσι, κάποια από τα οποία ακόμη πάνε σχολείο ακόμη και αν είναι άνω των 18.
Από το Σεπτέμβριο του 2021, για όλα τα παιδιά που έχουμε αναλάβει και περνάνε τα 18 έτη, θα αναλαμβάνουμε εμείς τις δαπάνες διαμονής.
Κατόπιν συνεννόησης με το ΙΣΝ το 2019, επειδή είμαστε καινούργια ΑΜΚΕ μπήκαμε στο πιλοτικό πρόγραμμα για 2 χρόνια. Από το Δεκέμβριο θα ξεκινήσουμε να συζητάμε για ένα ευρύτερο πρόγραμμα πενταετίας, που θα αφορά και μεγαλύτερο αριθμό παιδιών.
Κάτι άλλο με το οποίο ασχοληθήκαμε άμεσα, ήταν η εκπαίδευση του βοηθητικού προσωπικού των ιδρυμάτων. Δεν υπήρχε καμιά εκπαίδευση στο προσωπικό των δομών, για παράδειγμα το προσωπικό που έχει αναλάβει την καθαριότητα, με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν όρια ούτε σωστή συμπεριφορά στα παιδιά. Προέκυψε μεγάλη ανάγκη για να καλύψουμε αυτό το κενό και από τα τέλη Οκτώβριο ξεκινήσαμε σεμινάριο και εκπαίδευση στο προσωπικό, κάτι που βοήθησε άμεσα και πάρα πολύ. Και σήμερα είναι το πρώτο που όλοι ζητάνε, σεμινάρια καθοδήγησης και εκπαίδευσης για τη συμπεριφορά στα παιδιά.
Υπάρχουν διεθνείς βέλτιστες πρακτικές για την εξέλιξη των παιδιών μετά τα ιδρύματα; Πόσα είναι τα παιδιά που ζουν σε ιδρύματα στην Ελλάδα;
Υπάρχει διαπιστωμένο κενό στη συνεχιζόμενη υποστήριξη μετά τα 18 και δεν υπάρχουν αναφορές ή μοντέλα καλών πρακτικών ούτε στοιχεία για το τί γίνεται με τους «αποφοιτήσαντες των ιδρυμάτων», γιατί είναι πολύ δύσκολο να εντοπιστούν. Είχε προσπαθήσει το «Ίδρυμα για την υγεία του παιδιού» να προσεγγίσει το ζήτημα, αλλά δε υπάρχουν οι μηχανισμοί και οι δομές για να προσεγγίσουν αυτά τα παιδιά. Αυτό το κενό θέλει να καλύψει η ΑΜΚΕ Εξέλιξη ζωής, και να κάνει παρεμβάσεις με στόχο την αυτονόμηση και την ανεξαρτητοποίηση των παιδιών μετά τα 18.
Αναζητήσαμε καταγραφή όλων των παιδιών που είναι σε ιδρύματα, αλλά δεν βρήκαμε τίποτα, με εξαίρεση μια καταγραφή που είχε γίνει πριν 8 χρόνια. Το 2015 είχε κάνει μια απογραφή μια ΜΚΟ οι Ρίζες και είχαν αναφέρει 3000 παιδιά, ενώ η πρώην υπουργός Θεανώ Φωτίου είχε αναφερθεί σε 2.800 παιδιά ότι διαβιούν σε δομές, χωρίς όμως να γνωρίζουμε το ρυθμό εισόδου. Η τελευταία αναφορά σε αριθμό είναι 1700. Γι’ αυτό αποφασίσαμε να κάνουμε μια καταγραφή όχι μόνο του αριθμού αλλά και των αναγκών που υπάρχουν και τους τελευταίους έξι μήνες κάνουμε εμείς μια καταγραφή, επικοινωνώντας με όλα τα ιδρύματα της χώρας και αφού επεξεργαστούμε τα στοιχεία μας θα έχουμε μια ξεκάθαρη εικόνα.
Έχουμε λάβει αντιπροσωπευτικό δείγμα δομών που είναι 87 σε όλη τη χώρα και συμπεριλαμβάνουμε και τις ανοιχτού τύπου δομές.
Υπάρχουν διαφορές στον τρόπο που εντάσσονται στα προγράμματά σας και αργότερα στην κοινωνία τα αγόρια από τα κορίτσια;
Από την αρχή μας έκανε εντύπωση, το γεγονός ότι στα ιδρύματα είναι λίγα τα αγόρια. Ήρθαμε αντιμέτωποι με μια άσχημη πραγματικότητα, ότι οι πιο πολλές δομές είναι θηλέων, με εξαίρεση το «Χαμόγελο του παιδιού» και τα «χωριά SOS». O λόγος που δεν υπήρχαν δομές για τα αγόρια, μάθαμε, ήταν ότι επειδή ήταν ζωηρά, περισσότερο οι δομές αφορούν κορίτσια και τα αγόρια, οδηγούνταν σε αναμορφωτήρια, ή φυλακές ανηλίκων, στο Παίδων ή σε ψυχιατρικές κλινικές.
Στο πλάνο 5ετίας, θα εντάξουμε και δράσεις για αυτό το θέμα.
Άλλο ένα πρόβλημα είναι ότι αρκετά παιδιά είναι οριακής νοημοσύνης, κάτι που δυσκολεύει περαιτέρω την εκπαίδευσή τους και την αυτονόμησή τους, και το δεδομένα αυτά λαμβάνονται υπόψιν στα πλάνα αυτονόμησης που προετοιμάζουμε. Είναι ακόμη μια πρόκληση.
Ποιος είναι ο στόχος των δράσεών σας;
Στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε τις κατάλληλες συνθήκες, προκειμένου οι ζωές όλων των παιδιών, να εξελίσσονται ομαλά, χωρίς αδικία – με αισιοδοξία και αυτοπεποίθηση.
Αποστολή της Εξέλιξης Ζωής είναι να προσφέρει μια μεγάλη, δυνατή αγκαλιά σε εφήβους 12-17 ετών και νεαρούς ενήλικες 18-25 ετών, που διαβιούν σε δομές κλειστής παιδικής προστασίας και να συμβάλει, στην υγιή ανάπτυξή τους, ώστε να καταστούν αυτοδύναμα, αυτάρκη και ενεργά µέλη της κοινωνίας.
Συγκεκριμένα, από τον πρώτο κιόλας χρόνο λειτουργίας έχουν πραγματοποιηθεί:
- 236 Συνεδρίες Συμβουλευτικής Σταδιοδρομίας & Επαγγελματικού Προσανατολισμού
- 14.000 ώρες Τυπικής Εκπαίδευσης, Ειδικής Αγωγής & Παράλληλης Στήριξης
- 595 Συνεδρίες Ψυχολογικής Υποστήριξης & Ενδυνάμωσης
- 70 Εικαστικά Εργαστήρια & 9 Πολιτιστικές & Ψυχαγωγικές Δράσεις εκτός Δομών
- 35 Αθλητικές Δράσεις εντός & εκτός Δομών
Παράλληλα:
- Έχει δημιουργήσει θέσεις εργασίας για περίπου 50 επαγγελματίες, επιστημονικό προσωπικό και εξωτερικούς συνεργάτες.
- Παρέχει στήριξη στο προσωπικό των ιδρυμάτων μέσω ειδικών προγραμμάτων.
Πότε ξεκίνησε η στήριξη από το Σταύρος Νιάρχος ΙΣΝ;
Toν Ιούνιο του 2019 πήραμε μια μεγάλη δωρεά από το Ίδρυμα Στάυρος Νιάρχος, και ξεκινήσαμε ένα πιλοτικό πρόγραμμα για παιδιά που ζουν μέσα σε δομές κλειστής παιδικής προστασίας για να προσφέρουμε κάποιες υπηρεσίες. Προσφέρουμε στα παιδιά ψυχοκοινωνική ενδυνάμωση, στήριξη από καθηγητές στα εκπαιδευτικά τους προγράμματα, επαγγελματικό προσανατολισμό και με τη στήριξη ψυχολόγων κοινωνικών λειτουργούν εξετάζουμε κάθε παιδί χωριστά για το τί μπορεί να κάνει.
Όλα τα παιδιά που ζουν στις δομές παιδικής προστασίας, έχουν μπει με με εισαγγελική προστασία και στις πιο πολλές περιπτώσεις έχουν υποστεί σεξουαλική κακοποίηση και παραμέληση. Ελάχιστα είναι ορφανά, τα περισσότερα, βίωσαν τραυματικές εμπειρίες τα πρώτα χρόνια της ζωής τους, και έχουν μαθησιακές δυσκολίες και τραύματα που απαιτούν ειδική φροντίδα. Σκοπός μας είναι να δουλέψουμε μαζί τους από τα 12 έως τα 18 και μετά τα 18 να μπορέσουμε να τα στηρίξουμε, παρέχοντας εκπαίδευσή τους, διαμονή και διατροφή μέχρι και την επαγγελματική τους αποκατάσταση.
Το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) ήταν αρωγός από τα πρώτα βήματά μας, από την πρώτη στιγμή. Χάρη στην ιδρυτική δωρεά του ΙΣΝ και το ευρύ δίκτυο συνεργατών της η ΕΞΕΛΙΞΗ ΖΩΗΣ οργανώνει και συντονίζει δράσεις που σχετίζονται με την εκπαίδευση και τον επαγγελματικό προσανατολισμό, την αθλητική, καλλιτεχνική και κοινωνική ανάπτυξη, καθώς και την ψυχολογική υποστήριξη των νέων.
Who is who
H Δήμητρα, η γενεσιουργός αιτία του εγχειρήματος που ονομάζεται ΕΞΕΛΙΞΗ ΖΩΗΣ. Μητέρα ενός πρωταθλητή της κωπηλασίας αλλά και φίλη αφού η διαφορά στην ηλικία τους είναι πολύ μικρή. Πρόσφατα ολοκλήρωσε το Executive MBA του Αγγλόφωνου Πανεπιστημίου Alba, ενώ οι αρχικές της σπουδές πραγματοποιήθηκαν στο Πανεπιστήμιο Modul της Βιέννης στον τομέα του Hotel Management. Εργάστηκε σε μερικές από τις μεγαλύτερες ξενοδοχειακές εταιρείες της Ελλάδας, της Ισπανίας και της Αυστρίας, στον τομέα των Δημοσίων Σχέσεων, Οργάνωσης Εκδηλώσεων, Marketing και Επικοινωνίας. Μια από τις επιτυχίες της αποτελεί η συμμετοχή της στη διοργάνωση του συνεδρίου του Ν.Α.Τ.Ο.
Συνέχισε την επιτυχημένη πορεία της με διακρίσεις σε πανελλαδικό επίπεδο στον χώρο του αυτοκινήτου. Συμμετείχε, επίσης, στο στήσιμο τμήματος μεγάλης αλυσίδας (όμιλος Grecotel με 18 ξενοδοχεία).
Στη συνέχεια εργάσθηκε ως Διευθύντρια έργου σε Μ.Κ.Ο. Σήμερα είναι Υπεύθυνη Εμπορικής Λειτουργίας στο ΚΠΙΣΝ, όπου, εποπτεύει το τμήμα μισθώσεων χωρών στη διοργάνωση εκδηλώσεων τρίτων, έχοντας αναλάβει πάνω από 570 εκδηλώσεις μεγάλων εταιρειών, οργανισμών, κοινωνικές εκδηλώσεις, συνέδρια και εκδηλώσεις διάδοσης ιδεών (όπως TEDx Athens). Επιπλέον, έχει την επίβλεψη επισκέψεων αρχηγών κρατών και σημαντικών προσώπων, αφού μιλάει άπταιστα αγγλικά, γερμανικά και ισπανικά.
Πέρα και πάνω από όλα αυτά όμως η Δήμητρα είναι μητέρα. Κατά τα μαθητικά χρόνια του γιου της ήταν πάντα στα συμβούλια γονέων. Εκεί δημιούργησε με δική της πρωτοβουλία σχολή γονέων και παράλληλα, λάμβανε ενεργά μέρος στη συμμετοχή των μαθητών σε ευρωπαϊκά προγράμματα, στηρίζοντας με οποιοδήποτε τρόπο, το έργο των καθηγητών. Ταυτόχρονα είναι μέλος του ΔΣ του Ναυταθλητικού Ομίλου Αιγυπτιωτών, όπου, οι αθλητές έχουν τα τελευταία χρόνια μεγάλες επιτυχίες σε ολυμπιακούς αγώνες, παγκόσμια, ευρωπαϊκά και πανελλήνια πρωταθλήματα.
Σήμερα, όμως, χάρη στην προσπάθειά της και με την αμέριστη αρωγή του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, επιχειρεί να συνεισφέρει ουσιαστικά στην ενδυνάμωση των παιδιών που διαβιούν σε ιδρύματα κλειστής παιδικής προστασίας.
Η Δήμητρα είναι η Πρόεδρος και Ιδρύτρια της ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΖΩΗΣ.
Διαβάστε επίσης:
Ακολουθήστε το Portraits στο Google News για την πιο ξεχωριστή ενημέρωση